If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Alkollerin Fiziksel Özellikleri ve Alkoksitlerin Hazırlanışı

Alkollerin fiziksel özelliklerini ve alkoksit oluşturmak için alkolden bir adet proton çıkarılmasının nasıl gerçekleştiğini öğrenelim. Orijinal video Jay tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

Sen alkol lerin fiziksel özellikleriyle videomuza başlayalım şimdi bir kıyaslama yapacağız alkollerle Alkanlar arasında sol taraftaki Alkan da gördüğünüz gibi İki karbon var bu yüzden Elbette Bu bir et an sağ tarafta ise hidrojenin çıkartıp yerlerine oaş koyarsak Buda Elbette etanol olur o zaman kaynama noktası ile başlayalım eta'nın kaynama noktası yaklaşık olarak -89 santigrat derece tabi oda sıcaklığı yaklaşık yirmi ile 25 derece arasında bir yerde olduğundan eta'nın kaynama noktasının çok üzerinde izlemektir ki zaten bu sıcaklıkta kaynamış ve hatta gaza dönmüş durumdadır yani oda sıcaklığı ve o da basıncında e tam bir gazdır ancak etanolün kaynama noktası bundan çok daha yüksek yaklaşık 78 santigrat derece ve yine aynı şekilde ve oda sıcaklığı 20 ila 25 derece olduğundan etanolün kaynama noktası oda sıcaklığından yüksektir Bu yüzden oda sıcaklığı ve basıncı daha etanolde bir sıvıdır Yani henüz kaynama mıştır Şimdi iki molekül arasındaki bu büyük farklılıklar ve kaynama noktaları moleküller arası kuvvetler e bağlanabilir Eğer eta'nın iki molekülü karşılıklı etkileşir s bu molekülleri bir arada tutan moleküller arası kuvvetler London dağılım Kuvvetleri olacaktır ki bu da moleküller arası kuvvetler inen zayıflatır var yani iki et an molekülü ayırmak nispeten kolaydır Ve bu çok düşük kaynama noktasına nedenini Açıklıyor Bu yüzden onları ayırmak çok fazla enerji gerektirmez Bu yüzden eta'nın gaza dönüşmesi oldukça kolay Ancak etanol daha yüksek bir kaynama noktasına sahip Yani bu molekülleri ayırmak daha zordur ve dolayısıyla daha fazla enerji gerektirir Öyleyse şimdi etanolün neden bu kadar yüksek bir kaynama noktası olduğuna bakalım Evet şimdi burada birbiriyle etkileşen iki molekül gösteririm bir etanol molekülü mü şöyle şimdi yanına diğer etanol molekülü çizin oksijen Hidrojen bağı düşündüğümüzde bunun polar kovalent bağ olduğunu biliyoruz yani oksijen ve hidrojen arasındaki elektro negatiflik de büyük bir fark söz konusu oksijen çok daha elektronegatif ve bu dağ oksijen ve hidrojen arasında yer alan elektronların oksijen atomuna yaklaşacağı ve böylece o pişen atomunun kısmı negatif yüke sahip olacağı anlamına geliyor yani oksijen ve hidrojen arasındaki bağda yer alan bu elektronlar hidrojenden uzaklaşacak lar ve hidrojen de bir miktar elektron yoğunluğunu kaybederek kısmi pozitif yüke sahip olacak diğer etanol molekülü için de aynı durum söz konusu Öyleyse oksijenin kısmi negatif hidrojenin kısmi pozitif yükü oluyor tabi zıt yüklerin birbirini çektiğini biliyoruz Bu yüzden kısmı pozitif yüklü hidrojen kısmi negatif yüklü oksijeni çekecek Yani bu iki molekülü bir arada tutan güçlü bir moleküller arası kuvvet var elbette Bu bir Hidrojen bağı şuraya not edecek olursak alkol moleküllerinin arasında bir Hidrojen bağı mevcut ve hidrojen Baba güçlü bir moleküller arası kuvvet olduğundan bu molekülleri ayırmak nispeten zordur oldukça fazla enerji ve ısı gerektirir bu O yüzden etanolün kaynama noktası Eda'nın kaynama noktasından bu kadar daha fazladır maddenin halini de bundan anlayabiliriz Peki çözünürlük etanolü suda çözünür mü Cevap Evet Elbette çözülür ve bununda nedeni yine hidrojen Baba Evet şimdi bir su molekülü çizelim tabi su molekülü alkol molekülü gibi polardır hidrojen kısmı pozitif yüklü ve buradaki oksijende kısmi negatif yüklü tabi aynı şekilde yine zıt yükler birbirini çekiyor Bu yüzden hidrojen bu oksijenin çekecektir ve hidrojen Bağından dolayı su molekülü ve alkol molekülü arasındaki bir etkileşim meydana gelecek şimdi su molekülü polar yani politika açısından düşündüğümüz zaman elektronegatiflik teki farktan dolayı su polar bir moleküldür etanolde aynı şekilde polar Bir molekül Benzer benzeri çöz Düğünden her iki molekülde birbiri içinde çözünür olacaktır bu Evet şimdi etanolün yapısına bir bakacak olursak suda çözünür olmasının nedeni Molekülün bu kısmı Yani bu hidroksil grubu olan oaş hidrojen bana imkan veren şey elektro negatiflik teki fark polar olan kısım Molekülün bu kısmı ve suyu da seviyor Böylece bunun hidrofil olduğunu söyleyebiliriz kelimeyi parçalarını ayırdığımız zaman hidrosu demek kenf ise sevmek demek yani hidrofil suyu seven demek Oysa sol taraftaki bu kısım daha çok Alkan türünden bir ortam yani polar olmayan bir ortak yani Molekülün bu kısmı sudan korkuyor Bu yüzden bu sudan korkan anlamında hidrofob yani hidrofobik benzerin benzeri çözdüğünü biliyoruz Bu yüzden a polar polar da çözülmez ancak arkil grubumuza nisbeten az sayıda karbon atomuna sahip olduğumuz sürece o Aşk grubu alkolün suda çözünür bu için yeterince polar Iğdır tabii eğer çok sayıda karbonat omuz varsa Molekülün polar olmaktan ziyade apolar dir yani fazla karbon atomuna sahip olunca alkol molekülleri suda çözüldü olmayı bırakacaktır Ben şimdi arka oksitlerin hazırlanışını geçebiliriz ekrana biraz kaydırıp buraya önce alkollü çizelim Evet işte alkol üzgünüz şimdi bu alkolü güçlü bir bazı tepkimeye sokarsak şunun bir tane ortaklanmamış elektron çiftini ve eksi bir Formal yükünü de ekleyelim Evet güçlü bazımız da şöyle şimdi güçlü bazımız bu Proton alacak ve ardından da buradaki elektronlar oksijene geçecek oksijenin iki tane ortaklanmamış çifti vardı artık 3 tane var Ve bu da ona -1 Formal yük vermiş oluyor batsa bu protona bağ oluşturuyor şu şekilde Yani bu bir asit baz tepkimesi böylece bir alkolü güçlü bir bazı tepkimeye sokarsak ki en güçlü bazımız alkoksit denilen alkolün konjüge bazı oluşturmuş oluyoruz Yani bu bir alkop City onu bu alkollerin kimyasal bir özelliği Eğer yeterince güçlü bir baz kullanıyorsanız alkoller asidiktir ve alkolün konjüge basına alkoksit diyoruz şimdi bir alıştırma yapalım Evet etanol molekül ümüz Burada şimdi bunun sodyum hidrür yani naaş gibi güçlü bir bazlar tepkimeye sokalım şuraya yazalım Ne artı vh hidrojenin bu iki ortaklanmamış elektron çifti hidrojene eksi yükleniyor onu da şuraya yerleştirelim Evet bu hidroliği yolumuz bazi kısmımız var Eksi yüklü bu hidrojen var Ve şimdi bu bazı görevi görüp buradaki protonu alacak yani alkollerdeki asidik Proton oksijen üzerinde olan bu Proton ardından buradaki elektron larda oksijene geçecek şu şekilde Böylece bu düz olarak 3 ortaklanmamış elektron çifti ne ve dolayısıyla -1 Formal ülke sahip bir alkoksit elde etmiş oluyoruz artı yüklü sodyum da buralarda yer alıyor onu şöyle elektrostatik ve yonic olarak alkoksit an yolumuzda etkileşim içinde çizelim ve hidrojen iyonu bu protonu almış oluyor yani bu iki hidrojen hidrojen gazı oluşturmak için birleşiyor ki bu Elbette bu çözelti mizde baloncuklar oluşturacak Hidrojen gazı oluşumu bu tepkimede gözlenecek ve İşte bu şekilde bir arka oksit oluşturuyoruz Tabi bu Molekülün adı sodyum etoksit tam altına yazalım bu molekül birçok organik kimya tepkimesinde kullanılan nispeten güçlü bir bağdır bunu oluşturmak için güçlü bir bas kullandık yani etanol den bu molekülü oluşturmak için sodyum hidroksit kullandık bunu da altına not edelim Evet alkoksit leri oluşturmanın başka bir yolu İyi o zaman ekranı kaydırıp bir grup alkali metaller den alkoksit oluşturmanın genel bir yoluna bakalım önce buraya alkolü müz3 izin şimdi bu alkolü bir grup metallerden bir alkali metallerle tepkimeye sokalım periyodik tablodaki birinci grupta yer alan arka metallerin hepsi sadece bir değerlik elektronuna sahip lityum sodyum ve potasyum gibi örnekler verebiliriz şimdi buraya bir alkoksit oluşturalım üç tane ortaklanmamış elektron çifti ve eksi bir Formal yükünü de ekleyelim mekanizma mızda metal kendi değerlik elektron verince artı bir yük kazanmış oluyor yani alkoksit imizde etkileşime giriyor şu şekilde tabi Böylece Hidrojen gazı açığa çıkıyor işte Genel tepkimiz böyle şimdi tepkimeye gireceği bir örnek yapalım Bu kez siklohegzanol kullanalım şimdi siklohegzan ölü sodyumla tepkimeye sokalım şu kısım pek olmadı yeniden çizdi Ben buradan biraz uzayacak Evet şu şekilde oksijenin ortaklanmamış elektron çiftleri de ekleyelim Evet şimdi Sodyum metali bir tane değerlik elektronuna sahip neler olacağını düşündüğümüz zaman sodyum kendi değerlik elektronu kolayca verecek çünkü ardından asal gazların kararlı elektron konfigürasyonuna sahip olacak Öyleyse mekanizmanın ilk adımı bu değerlik elektronu vermek şimdi bu tek elektronun hareketini gösteririm şöyle yarım uçlu bir ok kullanıyoruz oksijen ve hidrojen arasındaki bağda yer alan bu iki elektron oksijene geçtiğinden dolayı bu hareketi çift uçlu bir okula gösteriyoruz o zaman şimdi bu hareketliliğin sonucunu çizmeye başlayalım Evet önce siklohegzan halka mızı çiziyoruz artık oksijen üç tane ortaklanmamış elektron çifti ne sahip ve bu da ona eksik vermiş oluyor sodyum kendi değerlik elektron vermişti Bu yüzden artık al bu ülke sahip Yani şöyle eksi yüklü oksijenle etkileşim halinde Peki hidrojen oldu hidrojen bu elektron alacak Tabi bu son derece reaktif hidrojen Normalde etrafında iki elektron Olmasını tercih eder Böylece bu iki hidrojen atomu birbirine yaklaştığında Elbette tepkimeye girecekler ve Hidrojen gazı oluşturmak için elektronlarını paylaşacaklar şimdi bunu şöyle çizelim iki elektronun da bulunduğu yer burası biri bu hidrojenden Diğeri ise diğer hidrojenden geliyor Evet Böylece bu tepkimede Hidrojen gazı üretilmiş oluyor Evet bu videoda alkollerin fiziksel özelliklerine genel bir bakış attık ve ayrıca alkoksit anyonların hazırlanışını da görmüş Olduk mu