Orto-Para Yönlendiriciler: 1

bu şimdiye kadar Sadece benzer içeren elektrofilik aromatik sübstitüsyon tepkimelerine bakmıştık o zaman şimdi benzer halkımıza var olan bir sürü tente başlarsak ne olur sorusunun cevabını bakalım sol tarafta Duran bu molekül Yani metoksi ben zenle başlıyoruz adından da anlaşıldığı gibi benzer halkımızın üzerinde bir metoksi süt en temiz bulunuyor şimdi bu metoksi benzeni derişik Nitrik ve sülfürik asitle tepkimeye soktuğumuzda bunun aromatik halkamız da bir Nitro grubunu yerleştirecek bir nitrolama tepkimesi olduğunu anlıyoruz tabi Burada metoksi sürpriz trendinin vardı bu Nitro grubunun halkadaki yerine etkilemiş olacak gözlemlediğimiz ürünlerden biri de Nitro grubu karbon da yer alıyor Ken hemen yanındaki karbonda ise metoksi sütü sente bağlı durumda Yani bu iki grubun birbirlerine o bir konumda olduğunu söyleyebiliriz O zaman bu orta ürünü oluyor ilk baktığımız şema yeni dönersek bu karbonu benzer halka mızdaki orta konum olarak işaret diyebiliriz gözlemlediğimiz diğer ürün de ise Nitro grubu yani bu karbona bağlı yani metoksi sürenin yer aldığı Karbonun karşısında Öyleyse bu da para ürünümüz oluyor şimdi yine buraya geri dönüp benzer halkımızda ki şu karbonu da para konumu olarak işaretleyelim tabi bu iki ürüne baktığımız zaman metoksi benzer nitrolanması tepkimesinde gözlenen ama ürünün para ürünü olduğunu söyleyebiliriz ortali Sayan ürün oluyor bunun çoğunluk lastik engelli bir ilgisi var Çünkü bu metoksi grubunun citalik engelli var Ve bu da Nitro grubunun orta konumuna kolayca eklenmesini engelliyor buna karşın para konumu çok daha askerlik Engele sahip para ürünü Genellikle bu tek Şu ana ürün olarak görmenizi nedeni de budur Tabi bu her zaman böyle olmuyor bazen orta ürünü para ürününden daha fazla oluyor ama bu tepkimenin ana ürünü para ürünü Kısacası citalik engel bu tür tepkimeleri yaptığınızda düşünülmesi gereken faktörlerden biridir bir şimdi buraya geri dönelim Elbette aromatik halkamız da başka bir konum daha bulunuyor Eğer Nitro grubunu bu konuma yerleştirir sake Bu kez bir mattel ürünü elde etmiş oluruz ve bu tepkimi için mattel ürünü yüksek verimde gözlenmez Bu yüzden metoksi grubunun bir orta o para yönlendirici olduğunu söyleyebiliriz Bu arada şurası orta ve şu noktada simetriden dolayı Meta konumu oluyor tabi mattel ürünü yüksek bir belinde görülmez dedik O zaman birkaç tane rezonans yapısı çizip elektrofilik aromatik sübstitüsyon mekanizmasını ele alarak Bunun nedeni ne bir bakalım bir orta saldırısı yaparak başlayacağız net ol bu hızda sülfürik asidin Nitrik asitten Nitron oluşturmak için bir katalizör görevi gördüğünü artık biliyoruz yani bu mekanizma mızda elektrofil görevi görecek bir Ordu saldırısı yaptığımız zaman nice grubunun orta konumunu eklendiğini göstermemiz gerekir yani Nitro grubunu tam şu karbonat ekleyeceğiz madem bu karbonat ekleyeceğiz Öyleyse burada kipi elektronları mekanizma mızda nükleofil görevi görebilir yani mekanizma mısın ilk adımında bir nükleofil elektrofil tepkimesi göreceğiz nükleofil yani bu ki elektronları artı yüklü azota saldıracak ve ardından bu elektronlarda oksijene geçecek Evet şimdi bu nükleofilik saldırıyı şuraya çizilecek olursak Yukarıdaki metoksi sütü senti aynı kalıyor Nitro grubunu da şöyle orta o konumunu ekleyelim Tabi bu karbona bağlı bir hidrojenin de olduğunu unutmayın Evet diğer pil elektron larımızı da şöyle çizimi elektronları gösterirsek bu mor elektronlar azotlu olan bu bağ ifade ediyor bu durumda bu karbondan bir bağ koparmış olduk Bu da bu Karbonun artı bir Formal yük elde ettiği anlamına geliyor Evet şimdi bazı rezonans yapılarını gösterebiliriz Yani bu kamyonun rezonans kararlılığını gösterebiliriz ilk olarak bu elektronların buraya geldiğini gösteren bir yapı çizelim şöyle halka mızı çizerek başlayalım evet bu bir elektronlardan yeni konumu Burası Şimdi geri kalanı da şöyle hızlıca tamamlayalım burada bir hidrojen ve no2 var elektronları renklendirecek olursak bu mavi elektronlar yer değiştirerek şuraya geliyor tabi bu Karbonun bir bağının kopmasından dolayı artı bir forma lük bu karbona geçiyor başka bir rezonans yapısı daha çizebiliriz bu gez burada kipi elektronlarının şuraya geliştiğini gösteren yapımı cheese Evet Öncelikle halkamız şöyle yukarıda metoksi grubumuz var Şuradaki ise bu şekilde orta konumda yalan Nitro grubumuz alt takip elektron larımız burada ve yukarıdan şuraya geçen Fi elektron larımızı da şöyle göstermiş olalım kırmızıyla işaretleyecek olursak İşte bu elektronlar şuraya geçmiş oluyor tabi Bu kez de şu karbondan bir bağ kopuyor ve böylelikle artı bir Formal yükü bu karbon elde ediyor bu karbon hemen oksijenin yanında olduğu için ve oksijenin de Gördüğünüz üzere ortaklanmamış elektron çifti olduğu için bu elektron çifti bize başka bir rezonans yapısı daha verebilir bir Yani bu elektronlar dördüncü bir rezonans yapısı çizmemiz için buraya hareket edebilir Kısacası oksijen üzerindeki bu ortaklanmamış elektron çifti ve metoksi süt lentinan varlığı dördüncü bir rezonans yapısı çizmem izi sağlayacak Tabi bu durumda oksijenin artık artı bir Formal yükü olmuş olacak diye elektron larımız aynı şekilde duruyor yine orta konumdan bu arabamız yer alıyor Evet şimdi buradaki elektron hareketliliğini renklendirelim Bu kez yeşil olsun buradaki yeşil elektronlar buraya gelerek pi bağımızı oluşturmuş oluyor Ve böylece elimizde toplam dört olası rezonans yapısı var hatırlayacaksınız aslında Sigma Kompleksi dediğimiz iyon Bu dört rezonans yapısının bir hibriti dir tekrarlayacak olursak aromatik halkımızın hemen yanındaki ortaklanmamış elektron çifti olan bu metoksi sütü stentinin varlığı bize ekstra bir rezonans yapısı vermiş oldu işte ekstra rezonans yapımız böylece bir orta saldırısı için toplam dört rezonans yapımız bulunuyor Ve ne kadar çok rezonans yapısı çizebilirsiniz artık o kadar fazla delokalize olur sıkma kompleksin iz ne kadar kararlı olursa elektrofilik aromatik sütü son mekanizmanın da oluşma olasılığı o kadar yüksektir ve bir Ordu saldırısı 34 rezonans yapısı çize bildiğimizden dolayı bu tercih edilen bir karbokatyon dur yani kararlı bir Sıkma kompleksidir bu yüzden çok daha kolay oluşacaktır mekanizma mızdaki son adım Elbette aromatik halkımızı yeniden düzenlemek için sıkma kompleks imizi protonların arındırmak olacak ama bu adama Es geçeceğim Çünkü burada sadece ortho saldırısı için olası 4 rezonans yapısını görmenizi istedim Tabi bu bir Meta saldırıdan farklıdır o zaman şimdi Nitro grubunu Meta konumunu ekleyerek neler olacağını Bir bakalım Meta konumu tam şurası oluyor Öyleyse bu ki elektronlarını kullanarak bir nükleofilik saldırı yapalım Şuradaki elektronların da oksijene geçmesinin ardından saldırının sonucunu çizerek gösterir Evet Nitro grubumuz artık Meta konumunda yer alıyor şu şekilde şimdi bu ikisini birleştiren elektronları şöyle bir belirginleştirir elim Yani bu morfiy elektronları buradaki bağ ol ama onlar oluyor Tabi bu bağın oluşması üstteki Bu karbondan bir Bağında koptuğu anlamına geliyor ki bu da karbon artı bir Formal yük vermiş oluyor halkamız daki diğer bir yelek tonlarında eklemeyi unutmayalım şimdi bu iyon için bir rezonans yapısı çizebiliriz bupi elektronlarına şuraya getireceğiz O zaman şöyle halkımızı çizerek bu yapıyı göstermeye başlayalım Evet bu ipi elektronları artık şuraya geliyor diğer elektron varsa aynı kalıyor sağ tarafta ise Az önce metal konumuna bağladığımız Nitro grubumuz ve şurada bir metoksi sütü sen temiz mevcut Tabii artı bir forma yükse bu karbon da oluyor Yine zamandan tasarruf etmek için bu rezonans yapılarını renklendirme yiyeceğim şimdi bir tane daha rezonans yapısı çizim Bu kez alttaki bupi elektronlardan şuraya geliştiğini gösteren bir rezonans yapısı olacak o zaman şuraya çizmeye başlayalım Evet alttaki ipi elektron larımız artık şurada Diğeri ise zaten Sağ üstteki metoksi sütü sen temiz var Ve sağ tarafta ise netro grubumuzu şöyle ekleyelim bu elektron hareketliliğinin ağzından artı bir Formal yük bu kez Bu karbona geçmiş olacak işte bu kadar Bu sefer yalnızca üç rezonans yapısı çize Bildik Tabi gerçek sıkma Kompleksi bu üç rezonans yapısının bir hibriti ve bu durumda toplam sadece 3 sezon altyapısı çize bildiğimiz için bu sıkma Kompleksi Az önceki kadar kararlı değil orta saldırısının sıkma Kompleksi daha kararıyla Çünkü 4 rezonans yapısı çizilmiş tik ancak Burada sadece üç tane çize Bildik Evet Bu kez de bir para saldırısı görelim Yani bu kez Nitro grubumuzu para konumunu ekleyip neler olacağını Bir bakalım işte para konum şimdi buradaki ipi elektronları bir nükleofil saldırısı gerçekleştirecek ve ardından buradaki elektronlarda oksijene geçecek bu bir para saldırısı olduğu için bu grubumuzu para konumunu ekleyeceğiz önce üstteki bu metoksi grubumuzu çizin Evet şimdi de Nitro grubumuzu şöyle para konumuna geçirir bir elektron larımızı takip edecek olursak bu mor pirlik onları azotla olan Bağ ifade ediyor Tabi bu bağın oluşmasıyla Bu karbondan bir bağ kopmuş oluyor Dolayısıyla artı bir Formal yükle bu karbona gidiyor halkımızın içindeki diğer bir elektronlarını da şöyle bir ekleyelim şimdi bunun için bir rezonans yapısı çizmeye başlayalım ilk önce bu elektro onların buraya gelişlerini gösterelim ve nasıl bir yapı ortaya çıkacağına bakalım üst tarafta Yine süt lütfen temiz mevcut buradaki ipi elektronları artık şuraya geçti diğer taraftaki ise burada altta da para konumundaki Nitro grubumuz bulunuyor Evet bu kez Bu karbondan bir bağ koparmış olduk Böylece bu Karbonun artık artı bir Formal yükü oluyor şimdi başka bir rezonans bu geçelim çizeceğiniz bu yapıda bupi elektronlarının şuraya gelişlerini göstereceğiz Bu arada şöyle ekranı kaydırarak rezonans yapıları için Yar açalım Evet ilk önce halka mızı çizelim diğer tarafa geçen Telefonlarımıza şunlar tabi üst kısımda sütü Semtimiz bulunuyor aynı şekilde Nitro grubumuz Daha parkurundaki yerini koruyor bu yapıda bir bağ kaybetmesiyle artı bir Formal yük elde eden karbon şurası oluyor şimdi benzer halkımızın hemen yanındaki oksijenin ortaklanmamış elektron çiftinin vardı başka bir rezonans yapısı çizmem izi sağlıyor Bu nedenle oksijenin üzerindeki bu elektron çifti buraya gelip bir piba oluşturacak ve ardından burada yer alan elektronlarda şuraya geçecek Evet şimdi bu dördüncü rezonans yapısına çizecek olursak oksijen halkımıza artık çift bağla bağlı olacak ve geriye bir tane ortaklanmamış elektron çiftinin kalmasından dolayı artı bir forma devam edecek halka mızdaki durumsa yeri aynı kalan pi elektronları şunlar diğer bir elektronlar ise şuraya geçiyor tabi para konumunda halen bir Nitro grubumuz mevcut Evet Ne çoğu grubunun para konumunu eklediğimizde de toplam dört rezonans yapısı ortaya çıkıyor Böylece para saldırısının 4 rezonans yapısı bulunuyor orta saldırısında dört tane vardır Bu da bize metoksi sütü lentinan neden biri orta o para yönlendirici görevi gördüğünü açıklamış oluyor bir orta veya bana saldırısı gösterirsiniz bir Meta saldırısına kıyasla Sigma Kompleksi nizi daha fazla kararlaştıran toplam dört rezonans yapısı çizebilirsiniz metoksi benzinli toplamasında gördüğümüz bölgesel kimyanın nedeni de budur şimdi ben bu rezonans yapıları çizdim Çünkü bu benzen halkası ve bu konudaki elektronlarla başlamıştım Tabii siz farklı bir benzen halkası ile başladıysanız onun rezonans yapısı benimkinde farklı görünebilir Hatta farklı ders kitaplarında farklı versiyonlar karşınıza çıkacaktır Bu yüzden söylemekte fayda var hocanızın derse ne yaptığına veya ders kitabında mutlaka bakın ve Ordu para veya Meta saldırısı için rezonans yapıları çizersiniz sınavlarda o versiyonları basalım