If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Orto-Para Yönlendiriciler: 3

Orta ve zayıf aktivasyon, zayıf deaktivasyon. Orijinal video Jay tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

Bu bir önceki videoda indüksiyon ve rezonansın güçlü aktivatörler olan orta o para yönlendiricileri nasıl etkilediğini görmüştük Bu videoda Aslında önceki videonun devamı niteliğinde Bu yüzden buna başlamadan önce Eğer izlemediyseniz bir önceki videoyu izlemenizi tavsiye ederim Evet bir önceki videoda benzerdeki Karbonun hemen yanında bir atom varsa ve onun da bir tane ortaklanmamış elektron çifti varsa bu elektron çiftinin rezonansa katılabileceğini ve halkımızın pis sistemine konuşuyor olabileceğini görmüştük halkımızın elektron yoğunluğunu artıracak olan bu durum sebebiyle halka elektrofilik aromatik sütü sona doğru aktif olur Çünkü artık daha iyi bir nükleofil olabilir Ayrıca artan elektron yoğunluğu sayesinde daha kararlı bir artı yüklü sıkma Kompleksi elde ederiz işte Molekülün aktivatör yani a Bu geçici olma sebebi bu bu ortaklanmamış elektron çifti elektrofilik aromatik sütü sona doğru halkayı aktive edebiliyor Ancak bu sadece orta dereceli bir aktivatörlü ve önceki videoda gördüğünüz gibi güçlü değildir Bunun nedeni ise bu ortaklanmamış elektron çiftinin halkanın dışındaki rezonansa katılmasıdır Öyleyse yan tarafa bir rezonans yapısı çizelim benzer halkamız şu şekilde bu azot karbon a çift bağlı O da bir R grubuna bağlı azot üstten bir tane hidrojene bağlıyken aşağıda ise artık 3 tane ortaklanmamış elektron çifti ne sahip oksijen imiz var ki bu da ona -1 Formal yük vermiş oluyor tabi azotun artı bir Formal yükünü de unutmayalım sol taraftaki bu mor elektronlar buraya gelerek bir piba oluşturdular ve bu mor elektronlar artık halkanın dışındaki rezonansla kullanıldıkları için halkaya o kadar fazla elektron yoğunluğu veremezler bu O yüzden buna güçlü aktivatör değil orta dereceli aktivatör diyoruz o zaman şimdi toryan gibi zayıf bir aktivatörü inceliği yani benzer halkasına bağlı bir Metil grubunun olduğu yapıp Evet ben zaman arkamızda bulunan tüm karbonlar esp2 hibritleşme iş Yani bu kadınların her birinin serbest p orbitali vardır Öyleyse şöyle her birinin üzerine serbest bir p orbitali çizin şu şekilde Evet şimdi benzer halkamız da 6pi elektron bulunuyor ve tüm bu ipi elektronları pi sistemi içerisinde şu şekilde delokalize ler Tabii bir de Metin grubumuz var O zaman onu da şöyle eklemiş olalım yani kargonuzda bağlı üç tane hidrojen imiz var bu karbon hidrojen Sigma bağlarından biri halkımızın pis istemiyle etkileşime geçebilir değilim ki bu sigma bağı hapis istemi ile etkileşime geçiyor ve dolayısıyla halkadaki elektron yoğunluğu artıyor ya da halkaya bir miktar elektron ne diyor diyebiliriz Tabi bu segma bağ zayıf bir etkileşimde bulunabildiği nden ve halkaya bir miktar elektron yoğunluğu verdiğinden Metin grubunu halkayı elektrofilik aromatik sütü sona doğru aktive eden bir aktivatör olarak düşünebiliriz bu etkileşime Sigma konjugasyonu ya da hiperkonjugasyon diyebilirsiniz burada pis sistemine doğru bir miktar elektron verilmesi durumu var ki bu da bunu aktivatör yapmış oluyor Ancak bu sıkma konjugasyonu önceki videoda oksijen ve azot örneğini gördüğümüz tam konjugasyon kadar güçlü değildir Sigma konjugasyonu diğerleri kadar güçlü olmadığından zayıf aktivatör olarak adlandırılır Evet o zaman şimdi başka bir orta para yönlendiricisi Örneğin e bakalım bu kez istisna olarak deaktivatör olan bir orta para yönlendiricisi inceleyeceğiz burada benzer halkasındaki bir Halojen görüyoruz ve bu çizebileceğimiz rezonans yapılır bu ile süt entry ortaova yapar olarak yönlendirecektir ancak çoğu zaman deaktivatör olarak hareket eder Yani tepkimeler kendi başına benzenden daha yavaştır o zaman ilk olarak halojenin benzeyen halkımız üzerindeki indüktif etkisini inceleyelim şöyle altına mod ederim Evet şimdi halkadaki karbonla Halojen arasındaki sigma bağı düşünürsek buradaki x genel Halojen imiz oluyor halojenler karbondan Daha elektronegatif tir Bu yüzden halkadan bir miktar elektron yoğunluğu çekerler Tabi bir benzer halkasından elektron yoğunluğu çekerseniz onu elektrofilik aromatics üstüne doğru de aktive edersiniz Bu yüzden indüktif etkinin halojeni deaktivatör yaptığını söyleyebiliriz ancak halojenin üzerinde ortaklanmamış elektron çiftleri vardır Bu nedenle rezonans ilkesi hakkında düşünebiliriz o zaman Şuraya da rezonansı not edelim Evet şimdi bu ortaklanmamış elektron çifti bu ile buraya gelerek bir piba oluştururken buradaki ipi elektronları da bu karbona geçecektir Öyleyse şuraya rezonans yapımızı çizmeye başlayalım Halojen ve kargonuz arasında çift bağ olacak tabi halojenin artık iki tane ortaklanmamış elektron çifti kalıyor ve bu da ona artı bir Formal yük veriyor şimdi bu Karbonun da bir tane ortaklanmamış elektron çifti olduğu için ona da -1 Formal yük eklemiş olacağız ortaklanmamış elektron çiftlerinden biri rezonansa katılabilir onları şöyle morna belirginleştirir Evet bunlar halkımızın elektron yoğunluğu artırılmış oluyor Daha önce olduğu gibi zaman kazanmak için diğer rezonans yapılarına çizmeye ceğim halkanın elektron yoğunluğunu arttırmak elektrofilik aromatik süt üstüne doğru aktivasyon olması demektir O zaman buradaki rekabet halinde iki faktör var indüksiyon halojenin elektron çekici olmasından dolayı deaktivatör olduğunu o r zorlansa halojenin elektron vermesinden dolayı aktivatör olabileceğini iddia ediyor deneysel sonuçlar bu halojenlerin aslında deaktivatör olduğunu gösteriyor Dolayısıyla indüksiyon rezonanstan daha önemli bir etki durumunda o zaman şimdi neden farklı halojenlerin kullanıldığında Bir bakalım florla başlayalım Evet Halojen imiz flor tabi flor son derece elektro negatiftir ve bu durumda indüktif etkisinin nasıl olacağını Hayal edebiliyoruz benzer halkasında çok fazla elektron yoğunluğu çekecektir ve bu yüzden halkayı elektrofilik aromatik süt üstüne doğru de aktivite edecektir Bu nedenle benzen halkası üzerinde flor olduğu zaman indüktif etki çok güçlüdür renk 16 düşündüğümüzde flor halkamız daki Bir karbon Api bağ oluşturacaktır şöyle işaretleyerek gösterir Yani bu karbonda Halojen arasında bir piba oluşacak Halojen imiz Bu kez flore ve karbon ve flor birbirine bağlı tabi Burada örtüşen TEOG tellerimiz bulunuyor O zaman karbon üzerine şöyle bir tane p orbitali çizelim şimdi karbon d-flor Periyodik tabloda aynı periyotta oldukları için po1 tellerinin hemen hemen aynı boyutta olduğunu ve dolayısıyla iyi öpüştükleri düşünebiliriz Böylelikle flor bir miktar elektron vererek halkadaki elektron yoğunluğu arttırabilir buradaki po1 tellerinin iyi ört üşümesin den dolayı floro benzinin halojenler arasında en iyi reaktif olanı olduğunu söyleyebiliriz ancak flor çok elektronegatif olduğu için indüksiyon çoğu zaman kazandığını düşünebilirsiniz Bu da bize deaktivatör verir E tabi floro benzin için bazı istisnalar vardır Ancak genel olarak halojenlerin diğer aktivatör olduğunu düşünebilirsiniz biz Evet bu kez başka bir halojene bakın Tabi bu örnekte flor ve karbon arasındaki büyük elektronegatiflik farkı nedeniyle indüksiyon kazanıyor ancak elektronegatiflik farkı azalırsa yani Örneğin Halojen imiz Klor gibi bir şey olursa o zaman biraz farklı bir açıklama yapmamız gerekir Çünkü azot gibi bir atom klorla hemen hemen aynı elektronegatifliği e sahiptir Bu nedenle indüktif etki Klor da olduğu gibi azot içinde yaklaşık olarak aynı olmalıdır Dolayısıyla klorun neden deaktivatör olduğuna dair biraz farklı bir açıklama yapmamız gerekir O zaman şimdi klorun karbonla bir piba oluşturduğu rezonans etkisine düşünelim Evet klorun karbona bağlandığını şu şekilde bir göstermiş olan şimdi periyodik tablonun ikinci periyodunda bulunan Karbonun belirli bir büyü o p orbitali vardır Buna karşın Klor farklı bir periyotta üçüncü periyotta Dolayısıyla onun p orbitali daha büyük bu be o vitallerin boyutlarının uyumsuzluğu Çok da iyi bir örtüşme elde edemeyeceğimiz anlamına gelir bu nedenle Klor rezonans yoluyla çok fazla elektron yoğunluğu Vermez tabi orbitallerin zayıf örtüşmesi nden dolayı rezonans önemini yitirir rezonans etkisinin düşmesi daha çok indüktif Etkin olacağı anlamına geliyor ki bu da Klor un deaktivatör olduğunu gösteriyor Tabii bir de Klor ve azotu karşılaştırıyor Uz ikisinin elektronegatiflikleri birbirine çok benziyor ancak önceki videoda Ali'nin çok daha hızlı tepki verdiğini gözlemlemiş tik Bu yüzden aynı şekilde bu p orbitallerinin boyutu hakkında düşündüğümüzde azot karbon da aynı periyotta olduğundan orbitaller arasında daha iyi örtüşme elde ederiz ve azot elektron yoğunluğunu halkaya daha iyi ver bu Tivibu'da azotu aktivatör yapar bu gibi durumlarda elektronegatif de ki büyük farklılıkları indüksiyonu destekleyen bir durum olarak düşünün orbitallerin boyut uyumsuzluğunu da unutmayın genel olarak homojenlere zayıf deaktivatör olarak Düşünmek gerekir Ama çizebileceğimiz ve trans yapıları nedeniyle bunları orta para yönlendiricileri olarak da düşünmeliyiz o