Organik Yükseltgenme-İndirgenme Tepkimeleri

şu an Karbonun yükseltgenme basamağı nın nasıl belirleneceğini bildiğimize göre şimdi bazı organik redoks tepkimeleri ne bakalım bu tanımları genel Kimyadan hatırlayacaksınız yükseltgenme yükseltgenme basamağına bir artış indirgenme ise yükseltgenme basamağına bir azalış demektir başka bir şekilde hatırlarsak elektron kaybı yükseltgenme elektron kazanırsa indirgenme dir buradaki başlangıç bileşiğine ve bu tepkimeye bakalım ve başlangıç bileşiğinin yükseltgenmiş mi indirgenmiş mi yoksa hiçbiri mi olduğuna bakalım soldaki 3 karbona ve Sağdaki 3 karbona bakacak olursak bu karbonlar da değişiklik yoktur yani bu karbonların yükseltgenme basamaklarında değişiklik yoktur fakat buradaki karbona bakarsak sarıyla işaretlediğim bu karbondan bahsediyorum sol tarafta bir ok bu ile çift bağ kurmuş tabi bide hidrojen ve karbona bağlı sağ tarafta aynı Karbonun sağında oksijen var yine bir oksijenle çift bağlı kurmuş şurada sol tarafta ise bir karbona bağlı fakat sağ tarafta ohash var bu karbon Muhtemelen yükseltgenme basamağına değiştirmiştir ve son videoda öğrendiklerinizden yola çıkarak yükseltgenme basamağı bulabiliriz hatırlarsanız bağ elektron larımızı koymamız gerekiyor bağ elektronlarını Koyalım her bağ iki elektrondan oluşur yükseltgenme basamakları yaparken elektro negatiflik farkları düşünmemiz gerektiğini biliyoruz ve karbon hidrojenden daha elektronegatif bir her iki elektron onu da karbona koyuyoruz oksijen karbondan daha elektronegatif bir oksijen 4 elektron da alır karbona karşı karbon geldiğinde ise bu karbonların elektronegatif da aynı olacağını var sayabiliriz Bu sebeple bu iki elektron böleceğiz bir elektron bir karbona diğer elektronik sa diğer karbona vereceğiz bu Karbon 3 elektronla çeviri Karbonun etrafında dört değerlik elektron olması gerektiğini biliyoruz buradaki nokta yapımızda karbon da yalnızca üç tane var işaretleyelim 1234 -3 bize artı 112 bu bu da bu Karbonun yükseltgenme basamağı dır burada sol taraftaki Karbonun yükseltgenme basamağı artı bir Peki yasada Bağ elektron larımızı Koyalım her bir bağın iki elektron dan oluştuğunu biliyoruz bunları yerleştirelim yine elektronegatifliği düşünelim bu sefer sağda bu karbon bir oksijene bağlı yani karbon bu iki elektronu oksijene vermek zorunda çünkü oksijen daha elektro negatiftir bu Sağ üstteki oksijen 4 elektron alır Ve yine bu iki elektro bölüyoruz bu sefer Karbonun etrafında yalnızca bir tane var Karbonun yükseltgenme basamağı belirleyelim Karbonun 4 değerlik elektronuna sahip olması gerektiğini biliyoruz bundan elektronegatifliği hesaba kattıktan sonra Karbonun etrafında bulunan değerlik elektron sayısını çıkarıyoruz yalnızca bir elektron var 4 -1 bize artı3 yükseltgenme basamağı verir yani sağ tarafta bu aynı Karbonun yükseltgenme basamağı artı Üçtür Bu tepkimede ne oldu dersiniz Karbonun yükseltgenme basamağı artı birden artı 3'e çıktı yükseltgenme basamağındaki artış yükseltgen midir başlangıç bir işimiz Yüksel kendi bunun yükseltgenmiş olması için bir tür yükseltgen madde gerekir Bunu hızlıca yazalım bu tepkimeye gerçekleştirmek için bir yük bu maddeye ihtiyacımız var yükseltgen Madde nin Kendisi de indir gelmektedir Çünkü hatırlarsınız bir şey yükselt gelirken diğer şeyin indir geliyor olması gerekir yükseltgenmenin diğer tanımını düşünelim yükseltgenme de elektron kaybı olduğunu biliyoruz buraya bakalım sol tarafta bu Karbonun Etrafında üç elektron vardı ve oksijeni olan Bağ eklediğimizde Karbonun iki elektron u oksijene geçti solda iken bu iki elektron ondaydı sağda iken Onda değil Ve şimdi etrafında yalnızca bir elektron var yükseltgenme basamağına da artış görüyoruz yani karbon elektron kaybetti Ayrıca kullanabileceğimiz bir kısayollar ondan da bahsedelim Yine kırmızı kullanalım sol tarafta artı bir yükseltgenme basamağı olan bu Karbonun oksijenle iki Bağlar şu şekilde işaretleyelim sağdaysa üçbağlar burada bir bağ burada en altta da bir tane daha Bağlar oksijen bağ sayısını artırdık ve bu bize Tüm bu yükseltgenme hesabına girmeden yükseltgenmenin mevcut olduğunu söyleyebilir farkettiyseniz hidrojenle olan Bağ kaybettik işte burada onun yerine oksijenle bağ kuruldu yani oksijen bağların sayısının artışı veya hidrojen bağlarının azalışı Karbonun yükseltgenmiş olduğunu bize söyler bir tane daha yapalım hedefimiz bu başlangıç bileşiğinin yükseltgenmiş mi indirgenmiş mi yoksa hiçbiri mi olduğunu bulmak soldaki 3 karbon Sağdaki 3 karbonlu Aynı bu karbonlar da bir değişiklik yok Dolayısıyla yükseltgenme basamağına bir değişiklik olmasını bekleyemeyiz Bu karbonda da aynısı geçerli Biz o yüzden bu karbona odaklanacağız sol tarafta Karbonun oksijenle çift bağ vardır ardından aşağıda solda ve sağda iki karbona bak ürünümüzde aynı o oksijenli tek bağ kurmuş Burada Hemen yapalım aşağıda soldaki ve Sağdaki karbonları hala bağlı burada hidrojenli de bağ yapmış olmalıdır değil mi çizilmemiş fakat bunu bildiğimiz soruda tahmin ediliyor hidrojen Bana da yerleştirelim yükseltgenme basamakları mızı bulun soldan başlayalım bağ elektronları çizelim ardından elektronegatiflik farklılıklarını düşünelim oksijenin karbondan daha elektronegatif olduğunu biliyoruz O halde oksijen 4 elektron alır burada bu karbonların elektronegatiflikleri nin aynı olduğunu varsayıyoruz ve bu elektronları bölüyoruz bir karbona bir elektron diğer karbonat Sabir elektron veriyoruz aynısı Burada da geçer Karbonun yükseltgenme basamağı 4 değerlik elektronu eksi bu iki elektron olur karbon etrafındaki iki elektron 4 -2 bize artı iki yükseltgenme oy verir sol taraftaki Karbonun yükseltgenme basamağı artı ikidir Peki yasada Bağ elektron larımızı yerleştirdikten sonra elektronegatifliği düşünelim ve ardından bu Karbonun yükseltgenme basamağına belirleyebiliriz oksijenin daha elektronegatif olduğunu biliyoruz yani oksijen bu iki elektronu ağır tekrar bu kaba onların aynı elektronegatifliği e sahip olduğunu farz ediyoruz ve bu elektronları bölüyoruz şimdi bu karbon bir hidrojene bağlı değil mi karbon hidrojenden biraz daha elektro negatiftir Yani bu elektronların ikisinide karbona veriyoruz şimdi yükseltgenme basamağı bulalım Karbonun etrafında dört değerlik elektron olması gerektiğini biliyoruz çizmemiz de elektronegatifliği hesaba kattıktan sonra karbon etrafında 1 2 3 ve 4 tane olduğunu görüyoruz yani dört -4 eşittir sıfır bu Karbonun bu eklenme basamağı sıfır bu Karbonun yükseltgenme basamağı artı 2 den 0 a geldi yani yükseltgenme basamağına azalma var O zaman bu Carbon indir gelmiş bu tepkimede başlangıç bile şeyimiz indirgenmiştir Demek ki bir indirgen madde işin içinde yükseltilen şeyde indirgen madde olacak çünkü bir şey indir geliyorsa Başka bir şey de yükseltgenme lidir diğer indirgenme tanımını da düşünebiliriz elektron kazanımı indirgen midir dedik burada ne olduğuna bakalım kazanılan elektronlar bu ikisidir çünkü sol tarafta bu Karbonun bu oksijenle çift bağ vardı sağda oksijenle tek bir bağımız var bu iki elektronik kazandık Çünkü Hidrojen bağı sayısını artırdık diğer kısa yolumuza oksijen bağı sayısına bakmaktır Tıpkı son örnekle bahsettiğimiz gibi Sol taraftaki Karbonun oksijenle çift bağ var yani İkisi ne yaptıysa oksijenle yalnızca bir Bağlar oksijen bal sayısının azalması indir gelmelidir İşte bu şekilde hızlıca anlayabiliriz hidrojen bağının artması da indirgenme demektir bir tane daha yapalım hedefimiz başlangıç birleşim izin yükseltgenmiş mi indirgenmiş mi yoksa hiçbiri mi olduğunu çözmek bu sefer bu iki karbonu analiz edeceğiz Bunlar tepkimede değişen İki karbon sol taraftakini çizim başka bir karbon da çift bağ olan bir karbon var Bu karbonlar ikisi de iki karbonat daha doğrudan bağlı sağ tarafta ise bu karbonların arasında tek bir bağ var ve soldaki bu karbon bir hidrojene bağlı Sağdaki bu karbon Bir oksijene doğrudan bağlı diğer karbonları da çizelim İşte bu şekilde sıra yükseltgenme basamakları belirlemeye geldi bağ elektron larımızı çizelim ve elektron o ilk farklarını düşünelim fakat yine karbon larımızın solda aynı elektronegatifliği e sahip olduğunu farz edeceğiz elektronları konumlandırılır kenbu karbon lardan yalnızca birini seçeceğiz soldaki karbon seçelim bu bağdaki iki elektronik böleceğiz bir karbonat 1 elektron veriyoruz bir elektron onuda diğerine veriyoruz aynısını Burada da yapalım 4 elektron olan çift bağ da bölelim iki elektronu birine iki elek sonu diğerine veririz Karbonun 4 değerlik elektronu olmalıdır Bu Karbonun etrafında ise 1 2 3 ve 4 tane var Dört eksi 4'ten yükseltgenme basamağı sıfır eder bu Karbonun yükseltgenme basamağı sıfır mış aynı şey çift bağın sağ tarafındaki karbon için de geçerlidir değil mi durumu Aynı bunun yükseltgenme basamağı da sıfırdır Peki ya ürünümüz şimdi bu iki karbona incele ne yapıyor bağ elektronları yerleştirelim burada daha fazla bağ elektron duvar elektronegatiflik farkları düşünüyoruz değil mi şimdi işler değişti önce soldaki karbonat odaklanalım soldaki karbon bir hidrojene bağlı ve karbon biraz daha elektronegatif bir o zaman her iki elektron onu da karbona veriyoruz ardından burada birbirlerine bağlı olan karbonlar var şimdi soldaki bu Karbonun yükseltgenme basamağı nedir Karbonun 4 değerlik elektron olmalı peki bunun etrafında kaç tane var bakalım 1 2 3 4 5 yani 4 -5 bize yükseltgenme basamağı -1 olarak verir soldaki bu Karbonun yükseltgenme basamağı eksi birmiş Peki ya Sağdaki karbon burada bir beraberlik var değil mi bu elektronları bölüyoruz yani beraberlik var fakat oksijen karbondan daha Allah bu aktiftir o zaman oksijen bu iki elektron onu da alır Sağdaki Karbonun yükseltgenme basamağı 4 eksi Üçtür elektronegatifliği hesaba kattığımızda bu karbon Etrafında üç elektron vardır Bu da artı bir yükseltgenme basamağı eder buradaki Karbonun yükseltgenme basamağı artı birdir genel olarak burada Ne oldu kırmızı kullanalım soldaki Karbonun yükseltgenme basamağı sıfırdan eksi biriydi yükseltgenme basamağına azalma var Yani bu Carbon indir gelmiş peki ya başlangıçtaki çift bağın sağ tarafındaki karbon yükseltgenme basamağı sıfır olarak başladı ve artı bire yükseldi yükseltgenme basamağına artış var Yani bu karbon Yüksel kendi başlangıç bir işimiz için genele baktığımızda ne diyebiliriz yükseltgenme basamağı ndan et değişiklik yoktur değilim sol taraftaki iki kar en yeni toplamda 0 elde ediyoruz sağdaysa -1 ve artı 1 var o da toplamda sıfır edernet değişiklik yok yani bu bileşik için hiçbiri diyebiliriz Çünkü Ne yükseltgenmiş ne değildir gelmiş o