If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Yükün Korunması

Yük var edilemez ve yok edilemez. Orijinal video David SantoPietro tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

ve tüm fizik kanunları arasında Zamana Karşı koyabilme iş bir tanesinin olduğunu biliyor muydunuz Evet kanunlar Gelip Geçer Zaman zaman yeni şeyler keşfedilir bazıları baştan yazılır değiştirilir üzerinde oynamalar yapılır bazıları da tamamen kullanımdan kaldırılır az önce de söylediğim gibi öyle bir kanun var ki daha henüz kimse bu kanunun yanlışlığını kanıtlamak için herhangi bir deney yapma girişiminde bile bulunmadığı Bu kanun yükün korunumu kanunu olarak adlandırılır yüklerken elektrik yükünden bahsettiğimi de hemen eklemek istiyorum bunu diyerek ne anlatmak istediğim merak ediyor musunuz şimdi buna benzer bir kutu düşün kutunun içinde de yükler olsun Örneğin burada bir parçacık olduğunu ve yükünün artı 2 krom olduğunu Ela'nın Burada bir tane daha bu -3 Klon buraya da bir tane daha çiziyorum artı 5 krom bu yükler Kutunun içerisinde serbestçe dolaşıyorlar yükün korunumu kanunu na göre bu kutu bu şekilde kapalı kalırsa yani içeriye başka bir yük girmezse ve bu yüklerden de dışarıya çıkan olmazsa bu alandaki toplam yük sabit kalacaktır matematiksel olarak ne anlama geldiğinden de bahsetmemi isterseniz hemen not edeyim toplam anlamına gelen Sigma işareti koyuyorum Evet belirli bir alandaki yüklerden bahsediyoruz şuraya hemen bir yıldız koyayım ve belirlediğimiz bu alana giden ya da bu alandan çıkan yük olmaması gerektiğini de ekleyeyim İşte bu durumda bu alanda toplam yük sabit kalacaktır elektrik yükünü de Q harfi ile göstermiş olduk Eğer sizin için bir anlam ifade etmiyorsa Bakın bu yükleri birbiriyle topladığımızda artı 2 krom artı 5 Chrome -3 krom bize kutunun bu toplam yükü verir Öyle değil mi 5627 ederek s3'ten de artı 4 elde ederiz Bu kutuyu bir şekilde açarsak içinde her zaman ama her zaman artı 4 Klon bulacağımızı söylemeye çalışıyor çok da bariz bir şey yani hiç şaşırmadı nızı tahmin ediyorum demek istediğim Eğer içeriye yük girmesini ve bunlardan birinin de dışarıya çıkmasını engellersek içeride her zaman artı 4 kombo olması son derece normal bir şeydir ama Aslında bakarsanız bekle değil fizikçiler iki partikül çarpıştığında bunların kimliklerine her zaman koruyamadık larını biliyorlar başka bir işle bir süre sonra Kutunun içerisinde mesela 8 parçacık olabilir bu parçacıkların yüklerini topladığında da artı 4 kolon bulmam gerekiyor şimdi Anladınız mı aslında hiç de saçma değil mi Şöyle değil mi ve bize faydalı bir bilgi de vermeye çalışıyor şimdi Aslında Bunlar photo ve bu artı 2 kolonlu bir yük ve proton olsaydı farklı bir yükten bahsetmemiz gerekirdi ama şimdilik bunun bir Proton olduğunu düşünelim Evet bu bir Proton olsun ve hızlı bir şekilde bir elektron açarsın Eğer yeteri kadar enerji varsa Sonuç olarak elimizde Proton ya da elektron bile kalmayabilir milyon ya da üst kuarklardan bahsediyor olabiliriz Hatta bu eğer farklı bir Proton sahipse parçacıkları bile işin içine girebilir bu kanunun saçma olmamasının ve Aslında son derece faydalı olmasının sebebi şu bu kutu Eğer tamamen kapıyı SV içeride olup bitenler tamamen bu parçacıkların ya da bunların çarpışmaları sonucu ortaya çıkan diğer parçacıkların başının altından çıkıyor sa bir süre sonra burada artı bir kulaklık bir parçacık Burada da -7 Klon to bir parçacık elde edebilirim Bunlar temel parçacıklar bu Türkleri Tabii ki bundan çok daha küçük olmak zorunda ama işimizi kolaylaştırmak için şimdilik bu yükler gibi yükler olduğunu kabul edelim buraya bir tane daha -4 krom çiziyorum birkaç parçacık daha olacak bunlar daha önce Burada değiller Evet bunun yükünün de kötü olduğunu düşünelim Evet bir süre sonra kutunun içinde bu parçacıkların ortaya çıktıklarını var sayacağız bu parçacıklar garip tepkimelere girdiler ve sonuç olarak bunlar ortaya çıktılar Anlaştık mı bu durumda bana konunun ne olduğunu söyleyebilir misiniz yükün korunumu kanunu yla Bu soruya kolaylıkla cevap verebiliriz Ne de olsa diğer yüklerin ne olduklarını ve hepsini topladığımız da başlangıçtaki toplam hücre elde etmemiz gerektiğini biliyoruz herhangi bir yükün içeriye girmesine ve bunlardan birinin de dışarıya çıkmasına izin vermediğimizi de bir kere daha söyleyeyim hesaplayalım mı toplayacağız demiştik artı bir artı eksi yedi artı eksi bu daha ve artık bu toplamı ne eşit olması gerekiyordu artı 4 Klon verdi mi Evet toplam ülke eşit olması gerekiyor çünkü toplam yük aynı kalıyordu çarpışmalardan ya da tepkimelerden önceki toplam yük artı 4 kolonsa her şey olup bittikten sonra da artı 4 kolonlu bir toplam yükümüz olması gerekiyor eşittir artı 4 kolon piyasaları -7 -4 -11 eder -11 artı birden de -10 elde ederiz yazıyor -10 Chrome artık yolunun artı 4 kullanımda eşit olması gerekiyorsa bu arada buradaki kuşunun kuyruğu olması lazım Böyle dokuza benziyor hemen düzelteyim artık u eşittir artı 4 krom burada akünün artı 14'te eşit olması gerektiğini bulabiliriz bunu dedikten sonra size bir de aslında bir kutuya ihtiyacımız olmadığını da söylemek istiyor Yani kim deneylerini karton bir bu içinde yapar ki elimizde bir x parçacı olduğunu düşünelim yükü de artı3 combos bu Herhangi bir parçacık için çok büyük büyüktür ama anlamamız kolay olsun diye bu şekilde değerlendirerek kullanmak istiyorum parçacıklar zaman zaman bozulur Lara değil mi zaman zaman tamamen ortadan kaybolurlar Başka parçacıklara dönüşürler Bunun daze veye adını verdiğimiz farklı parçacıklara dönüştüğünü düşünelim bu isimleri rastgele seçiyor ye parçacığın artı ikize parçacığının da eksi Bir kulaklık yükleri olduğunu keşfediyoruz bu olabilir mi Tabii ki hayır Eğer durum buysa bir şeylerin yanlış olduğundan kesinlikle emin olabilirsiniz bakın artı3 blogla başladı ysak Sonuç olarak karşımıza çıkacak durumda artı3 klomp olması gerekir Ama burada artı iki kilo meksi bir kolondan artı bir kolon var Kısacası Burada iki kolonlu bir eksiklik var bu durumda daha burada atladığımız ve Evet şu artı iki klomp olan esrarengiz bir parçacık olduğu sonucuna ulaşabiliriz Evet kesinlikle yanlış bir şey olmuş olmadı dedektör lerimiz çalışmamış olabilir ya da bu parçacıklardan birinin yükünü yanlış ölçüm demiş olabiliriz Sonuç olarak toplam yük ne olmalıydı burada artı3 kulum olduğuna göre y ve Z'nin toplamı da artı bir Sen eksik olan artı iki chrome'un da burada olması gerekir Evet yükü artı iki olan bir parçacı bir şekilde atmışız Belki bu ikinci bir yere parçacığı bile olabilir aslına bakarsanız fiziğin eğlenceli olmasının sebebinin de bu olduğunu düşünüyorum size hemen bir soru daha sorayım Bu yüklerden bir kurtulalım Bakın şimdi bu parçacığın yüklü olmadığını ele alacağız Evet yüksüz ya da yükü sıfır Klon falan bir parçacık bu durumda yükü olan parçacıklardan oluşan bir senaryodan bahsedebilir miyiz Elbette bunun bir foton olduğunu düşünün ki fotonların yükü yoktur pek bu kutunun yüklü parçacıklara dönüşmüş olma olasılığı olabilir mi Nasıl olabilir ya da bu durum yükün korunumu kanunu ihlal etmez mi yükün korunumu kanunu na göre toplamın 0kul on olması gerektiğini sakın aklınızdan çıkarmayın demek istediğim bu parçacığın yükü artı3 kulum sabunun yükünü de -3 klomp olması gerekir Böylece toplam yükle korunmuş olur yani sıfır kullanılır her ne kadar garip gelse de bir ışık parçacı olan bir fotonun bir elektron a dönüşmesi olasıdır Ancak bu dönüşüm sırasında ortaya bir tane de anti elektron çıkmış olması şarttır antik tonuna elektron yüklere birbirine eşittir Ancak bir ne ki negatif diğerininki ise pozitiftir pozitron isminin kullanılmasının sebebi de budur zaten Ant elektronların yükü elektronlarla aynı ama pozitif olduğundan kendilerinden pozitron olarak bahsedilir Bu arada şu anda parçacı bu ilgili çok fazla şey yani bu kadar fazla Detay bilmenize gerek yok mümkün korunumu kanunu bildiğinizde parçacık fiziği ile ilgili bazı yargılarda bulunabilirsiniz ve bu kanun tepkimelere neler olup neler olmayacağını bilmek açısından yaklaşımınızı değiştiren son derece faydalı bir araçtır Bu