If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Basınç-Hacim Döngüleri ve Kutularındaki Atım İşi

Bu videomuzda, basınç-hacim döngülerini, basınç-hacim kutularına dönüştürüyoruz. Rishi, Khan Academy'de çalışan, bulaşıcı çocuk hastalıkları üzerine uzmanlaşmış bir doktordur. Orijinal video Rishi Desai tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

daha önceki videolarda Basınç ve hacim ile ilgili pek çok farklı konuya değindik Bu videoda bu konuların hepsini bir araya getirerek büyük resmin ne olduğunu ve bu kavramların nasıl birbiriyle bağlantılı olduğunu anlatmak istiyorum size ilk olarak Basınç ve hacim eklemlerimizi çizelim Daha sonra da önceki videolarda pek çok kez gördüğümüz diğer doğruları grafiğe yerleştireceğiz ilk doğrumuz sistos onu basınç hacim ilişkisi gösteriyor Diğeri ise diyastol sonu basınç hacim ilişkisini gösteriyor onu da bu şekilde çizelim bu ikisiyle kesişen doğru ise arterial elastans ifade eder bunu morla gösterelim bu şekilde çizebiliriz önceki videolarda da gördüğümüz gibi arterial elastollan sistolu basıncı bölü atın hacmi değerine eşittir buna göre basın çizgisiyle nerede ve yine bakalım bu noktada basınç çizgisiyle kesişir ve Daha sonrasında referans çizgisine yani hacim ekseni ne kadar iner bu İki noktadan yola çıkarak basınç hacim döngüsünün grafik üzerinde nasıl görüneceğini tahmin edebiliriz döngü bu şekilde aşağı doğru iner Daha sonrasında eğriyi takip ederek tekrar yukarı doğru çıkmaya başlar Bu yukarı doğru çıktı kısım kanın dışarı atıldığı süreci ifade eder elimizde başka bir bilgi olmadan kanın tam olarak hangi noktada dışarı atılmaya başladı bulmamız oldukça güç Ama belli bir noktaya gelindiğinde ya da geldiğinde diyebiliriz kanın dışarı atıldı süreç başlar Böylece döngü tamamlanmış olur basınç hacim döngüsünü göstermiş olduk bu döngünün içini dolduralım Burada gördüğünüz kısmını tamamı Atım işin ifade eder önceki videolarda bu terimden bahsetmiştik kalbin her kalp atışında yap bu iş Atım olarak adlandırılır basınç hacim döngüsünün içinde kalan kısımda Atım işi olarak adlandırılır dolayısıyla daha büyük bir döngünün kalbin o anda daha fazla iş yaptığı anlamına geldiğini söyleyebiliriz daha küçük bir döngü ise bu durumun tam tersini ifade eder dediğim gibi yeşil renkle gösterdiğim bu kısmın tamamı Atım işini ifade eder Bu nedenle Atım işinin Atım hacmi ve sistem sonu basıncı ile bağlantılı olduğunu belirtmemiz mümkün videolarda basınç hacim döngülerini hep bir döngü şeklinde gösterdik ancak bazı durumlarda Bu döngüler bir kutu şeklinde de çizilebilir Bu ikisi de aslında birbiriyle benzer yani basınç acım döngüsüyle basınç hacim kutusunun oldukça benzer olduğunu söyleyebiliriz ancak tam olarak aynı değiller bunu çizerek göstersem daha iyi olacak Buradaki kırmızı noktadan başlayabiliriz kutuyu kırmızı renkle gösterelim bu kutuda bu uzunlukta dikey bir çizgi olması gerekiyor Bu kısım sistem sonu basıncını ifade eder Ve dikey uzunluğu gösterir buradaki yatay uzunluk İse atın hacmini ifade eder Böylece kutunuzu çizmiş olduk çizgileri bu şekilde birleştirerek kutuyu tam olarak çizelim grafiğe bakarak basınç hacim döngüsüyle basınç acım kutusunun oldukça benzer olduğunu rahatlıkla görebiliriz arkadaşlar Ancak dediğim gibi tam olarak aynı değiller basınç hacim kutusunun İçini de kırmızı renkle gösterelim bu kısım fazlalık Dolayısıyla bu kısma bakarak basınç acım kutusunun basınç acım döngüsüyle aynı olmadığını söyleyebiliriz aşağı kısımda da basınç hacim döngüsünde olmayan kısımlar var burada önemli olan nokta basınç hacim kutularını kullanarak Tüm bu süreci daha basit bir şekilde anlatabilmek Çünkü döngünün kendisini çekmektense Bu şekilde bir kutu çizmek çok daha basit Bu nedenle bu bu basınç hacim kutularını kitap ya da makaleler de sıklıkla görebilirsiniz Aslında basınç acın kutusu gördüğümüzde grafikte bir basınç acım döngüsü olduğunun anlatılmaya çalışıldığını söyleyebiliriz aşağıdaki ekstra kısmında kırmızıyla gösterelim Aslında diyastol sonu basın çizgisini gösteren Sarı çizginin Altını da kapsadığı için basınç açın kutusu basınç hacim döngüsünden daha büyük olmaz mı Bir bakıma bu iki noktada kutuda daha fazla alan olduğunu belirtmemiz mümkün ancak gördüğünüz gibi yukarı kısımda döngünün içerisinde yer alan ekstra bir kısım var bu kısım basınç acı kutusunun içinde olmayan bir alan Yani yukarıda fazladan yeşil bir alan aşağıda ve köşelerde de fazladan kırmızı alanlar var Bu nedenle Çoğu kişi bu ikisinin birbirine oldukça benzediğini söyler Atım işi açısından bakacak olursak da yeşil döngünün kapladığı alana kırmızı kutunun kapladığı alanın aynı olduğunu söyleyebiliriz Dolayısıyla Bu ikisi genelde ve eşit olarak alınır ancak aynı yeri kapladıkları alanlar çok fazla olsa da ikisinin tam olarak aynı şeyi olmadığını burada rahatlıkla görebiliyoruz burada önemli olan nokta şu arkadaşlar basınç ağacın kutusunun kullanıldığı durumlarda bu kutu döngüyle neredeyse aynı alanı gösterdiğinden ve bu alanda Atım için ifade ettiğinden 3 faktörü değiştirerek kutunun büyüklüğü değiştirmemiz mümkün olur yani burada değiştirebileceğimiz 3 parametre var ilk parametre bu çizginin eğimini değiştirmek olur bu kısımda eğim artar buraya bir artı işareti koyalım Burada da eğim azalır buraya da bir eksi işareti koyalım bu da kontra aktivite yani kasılma yeteneğini ifade eder Bu sayede kutunun büyüklüğünü değiştirebiliriz yani kontra crete kutunun ne kadar büyük olacağını etkileyen bir faktör ikinci olarak arterial elastans çizgisinin eğimini değiştirerek kutunun büyüklüğünü değiştirebilir çizginin aşağı doğru indiği kı bu negatif yukarı doğru çıktığı kısmı ise pozitif olarak düşünebiliriz bu da arteryel Aslansın değişmesine neden olur Yani bunun içine a değerini değiştirebiliriz üçüncü ve son olarak da kutunun büyüklüğünü değiştirmek istiyorsak EA doğrusunu sola veya sağa kaydıran biliriz yani elime dokunmadan doğrunun tamamını sola veya sağa kaydırabilirsiniz Bu da ön yüklü değiştirmek olarak adlandırılır gördüğünüz gibi kutunun büyüklüğünü değiştirmek için üç farklı yola başvurabiliriz ilk ikontr aktiviteyi değiştirmek ikincisi arterial elastan su değiştirmek üçüncüsü de ön yükü değiştirmek başka bir videoda bu üç kavrama daha yakından bakacağız Ancak bu videoda da bu kutunun büyüklüğünü ve kutunun iki boyutunu ifade eden sistem sonu basıncı ve atın hacmini değiştirmenin 3 yolunun Bunlar olduğunu göstermek istedim