If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Aort Diseksiyonu Nedir?

Orijinal video Vishal Punwani tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

merhaba Bu videoda size Aort diseksiyonu ndan bahsedeceğim yani Aort duvarındaki katmanların ayrılması sonucu hayati tehlike taşıyan bir durum arkadaşlar hala ne anlama geldiğini tam olarak anlamadıysanız size biraz bu hastalığın arka planını anlatayım vücudumuzdaki tüm hücrelerin hayatta kalabilmek için oksijene ihtiyaçları olduğunu biliyoruz hücrelerinin sürekli olarak oksijen almalıdır onları sürekli oksijen almaları gerekir Hatta bu hücrelerinin oksijensiz kalırlarsa dakikalar içinde ölmeye başlayacaklarını biliyorsun hücrelerin oksijen alabilmeleri için oksijeni hücrelere Taşıyan özel dağıtım hücreleri vardır vücudumuzda dağıtımdan sorumlu bu hücreler kanımızdaki kırmızı kan hücreleri yani alyuvarlar dır ve dağıtım görevlerini de atardamarlar toplardamarlar ve kalpten oluşan dolaşım sistemi sayesinde gerçekleştirir ve dolaşım sistemimizin temel öğelerini ve neden önemli olduklarını da öğrendiğimize göre şimdi vücudumuzdaki ana atardamar olan aortun odaklanmak istiyorum isterseniz Aort Neredeymiş ona bir bakalım Altın Nerede olduğu ile başlayalım tamam mı Bu vücudumuzun yandan görünüşü bu görünüme sagital kesit beğendiğini de duyabilirsiniz ya da Sacit al kesip sagital kesip içinde duyabilirsiniz bu görünümü seçmemin sebebi ise bu sayede aortun farklı bölümlerini görebilecek olmamıza Aort kalbin üst kısmından başlar göğsümüzün üst kısmına kadar çıkar Burada bir Viraj yada Kemer gibi bir görünüm alır Başka bir değişle aşağıya doğru kıvrılır kalbin arkasından ve omurganın hemen önünden aşağıya doğru ilerler göbek deliğinin hemen altında iki damara ayrılır bu damarlar bu il yak atardamarlar ya da arterler olarak adlandırılırlar aortu farklı bölümlere ayırırız bu kısma Aort yayıncı göğüste bulunan bu kısma torasik Aort ki torasik derken göğüs kafesinden bahsettiğimiz de hemen ekleyelim ve son olarak buradaki diyaframın altından başlayan kısma da Abdominal Aort ya da karın aortu adı verilir avutun yandan neye benzediğini de gördük isterseniz bir de önden bakıldığında nasıl göründüğüne göz atalım değil mi Bu da Anter your görünüm oluyor anterior görünüyorsun adada aortun vücudumuzun orta ekseninde olduğunu hemen belirteyim kalbin arkasından geçer ve Bir bakıma bu çizdiğim omurganın önünde kaldığını söyleyebiliriz avut da zaten bu omurga boyunca aynı hizada ilerler Aort vücudumuzdaki ana atar damarlardır demiştim Neden abone olursanız Aort un kanı vücudumuzun her bir köşesine ulaştıran büyük bir otoyol olduğunu düşünebilirsiniz kan kalbin bu odacığından yani Sol karıncıktan pompalanır a orta gelir burada aorttan ayrılan bir sürü minik atardamarlar vardır ve bu sayede kanda vücudumuzun her yerine ulaşabilir otoyol benzetmesine geri dönmem gerekirse buradaki minik atardamarları otoyol çıkışları olarak değerlendirebiliriz birinci ve ikinci çıkışlar Bunlar sağ ve sol koroner arterler Burada da üçüncü çıkış olan ve kanı sağ kolumuzla beynimize ulaştıran bırak ki yosef Ali Karter brakiosefalik Arthur yer alır bunlar sağ ve sol böbrek atardamarları dır adından da Anlaşılacağı gibi bunlar da kanı böbreklerimize ulaştırmakla görevlidir l en son olarak az önce de söylediğim gibi bunlar da sağ ve sol iliak arter lerdir ve pelvis ile bacaklarımıza kan ulaştırırlar alttan ayrılan daha bir sürü atardamar yani arter var ama ben size sadece birkaçını Gösterdim avutun ne kadar önemli olduğunu anlıyorsunuz şimdi değil mi arkadaşlar buna bağlı olarak hepinizin Auto sağlıklı kalarak kanı taşıma görevini sorunsuz bir şekilde yerine getirmesini isteyeceğiniz den de eminim zaman zaman işler yolunda gitmez Tabii ve işte bu noktada videonun da konusu olan Aort diseksiyonu na gelmek istiyorum Aort diseksiyonu out duvarının katmanlarının ayrılması sonucu ortaya çıkan ve hayati tehlike taşıyan bir hastalıktır bunu biraz daha iyi anlayabilmek için isterseniz bir de damar duvarının anatomisini inceleyebiliriz avutun bu kısmı bir kesit Aldığımızı ve Aort anatomisini anlamak için bu kesitte baktığımızı düşünelim out duvarının üç temel katmanı vardır Bu katmanlardan her birine tunika adı verilir yani avutur 3 tunika sı vardır en dışta yer alan katman had vantas ya ki Ebu no isterseniz Adnan Adnan Tita yazılır ama adbaint ise olarak da okuyabilirsiniz onu belirteyim ortada yer alan ve oldukça kalır olan tabaka ise medyada adı verilir Medya Medya Medya ordularının kaslardan oluşan tabakasıdır ve aortun kan basıncına dayanmasından sorumludur son olarak içteki katmanı da intim adı verilir intima enişte yer alan ve oldukça ince bir tabakadır dıştaki katman aortun yapısını korumasını sağlar Medya Yani ortada yer alan kalın ve kaslardan oluşan tabaka var ve bir de işte yer alan ince tabaka olan İtimat Allah Burasıda kanına orta aktığı kısım olan lümen kalp her bir saniye oldukça yüksek basınca sahip kanı aorta doğru pompalar Öyle değil mi Bu da out duvarının sürekli olarak yüksek basınca maruz kaldı ve sonuç olarak da mekanik olarak düşünürsek hasar görmesinin çok ama çok odası olduğu anlamına gelir Aort diseksiyonu da intima daki bir yırtılma sonucu kanın intina ile Medya arasına dolar akintim aile medya arasındaki bağı koparması sonucu ortaya çıkar Evet kalp her kalp atışı ile yüksek basınçta kan pompalamaya devam ettikçe bu yırtıktan giren kan bu şekilde ilerler ve aradaki bağı koparır yumurta soyarken kabuğun hemen altındaki tabakayı bulup da bu tabakayı soyduğumuz da kabuğun olduğu gibi çıkmasını bir düşünün arkadaşlar işte Tam da buna benzeyen bir bir durumdan söz ediyorum az önce de söyle ve eğitim aile Medya arasına kan girmeye devam ettikçe bir seksiyon büyümeye ve genişlemeye başlar Bu noktadan sonra da iki olasılık var yırtılmaya bu şekilde devam eder ya da bir çıkış yırtığı daha oluşur ve kan lümene geri döner yırtılma yani medya ile eğitim arasındaki kopma ilerlerse çok daha büyük miktarda kan dolaşımı terk edip o kadar kan yani dolaşımı terk edip bu kısma dolacak bu kısma dolar kopma devam ederse bu araya litreler de litre lerle ifade edilecek derecede yani litrelerce Kant olacağını ve bu kanın yerine getirmesi gereken görevleri yerine getiremeyeceğini düşünün burada Emekliyim bakın buradan kan girmeye devam ettikçe tam bu şekilde ilerlemeye yani medya ile eğitim arasındaki bağı koparmaya devam edecek ve bu durum Aort boyunca devam edecektir Arkadaşlar bunun çok ciddi sorunlara yol açabileceğini Tahmin ettiğiniz düşünüyorum Evet ve hipotansiyon ya da şok olabilir Aort diseksiyonu bir tane gerçek lümen Yani iki tarafında intima tabakası olan bir boşluk ile bir tane de yalancı lümen Yani bir tarafında intima diğer tarafında da Medya olan bir boşluk oluşturur bazı hastalarda yalancı lümene bağlı başka sorunlar da gelişebilir diseksiyonu ne olduğunu da anladığımıza göre şimdi geçelim sebeplerine diseksiyonu başlıca sebebi kronik hipertansiyon yani patolojik derecede yüksek tansiyondur karşılaşılan tüm diseksiyon bak alanının en az üçte ikisinde hipertansiyon olduğunda hemen eklemek istiyorum bunun sebebi stres ve hipertansiyonun aortta sebep olduğu diğer dejeneratif değişimlerdir diseksiyon a bağ dokusu hastalıkları olan marfan ya da ehler danlos sendromu onları da yol açabilir bu sendromlar out duvarını ve vücuttaki diğer bağ dokuları zayıflatan hastalıklardır bu bu olarak zaten hastada olan bir anevrizmadan da bahsedebiliriz anevrizmanın damar duvarını zayıflatan ve dışarıya doğru çıkıntı yapmasını sağlayan bir şey olduğunu hatırlıyorsunuz değil mi Evet bu da diseksiyonu sebebiyet verebilecek durumlardan bir diğeridir göğüs lambasını bekliyorum Örneğin bir araç kazası sonucu gelişebilecek bir göğüs travması diyelim erkeklerde Aort diseksiyonu görülme ihtimali kadınlarınki nin 2 3 katıdır Bir de yaş var tabi yaş ilerlemesi de Aort diseksiyonu temel hazırlayan bir durumdur daha da belirleyici olmak gerekirse diseksiyon en çok 50 ile 65 yaşlar arasında görülür tabii eğer altta yatan bir bağ doku rahatsızlığı yoksa bir bağ doku rahatsızlığı olması durumunda bu Aralık 20 ila 40 yaşa kadar inebilir arkadaşlara Aort diseksiyonu iki şekilde sınıflandırılır Sen Fort sistemi ve debakey debakey sistemi bu Bu videoda sefer sistemini ve kullanacağız ondan bahsedeceğiz diseksiyonu hangi sınıflandırmaya girdiği çok önemli bir konudur Çünkü bu tedavide belirleyici bir unsurdur sen for sisteminde iki tipli seksi ondan bahsedilir tipa ve tip b tipa diseksiyon soulsplanner Tenin başlangıç noktasına kadar bir olan bir yerde olan bir diseksiyon Dur hemen göstereyim sol subklavyen arteri başlangıç noktası burada olduğuna göre tipa diseksiyon un bu kısımda oluşabileceği görülebileceği sonucuna ulaşıyoruz tipe diseksiyon ise sol subklavyen arterden sonra gelen de senden torasik aorta oluşur onu da bu şekilde işaretliyorum az önce de söylediğim gibi Bu sınıflandırma tedavi açısından çok önemli tipa diseksiyonları için genellikle cerrahi müdahale gerekir tipe diseksiyonları ise genellikle ilaçla tedavi Sağ ol abi B sınıflandırmaları Aklımızdan çıkarmadan size bir de Aort diseksiyonu yırtıklarının sık olarak ortaya çıktıkları yerlerden bahsedeceğim yırtıkların en sık görüldüğü yerlerden biri Aort kökünün yaklaşık iki santimetre yukarısıdır ve Az önceki sisteme göre bu tip a diseksiyonu dur yine sıklıkla karşımıza çıkan bir başka lokasyon sol subklavyen arterden hemen sonraki kısımdır Bu da tipe diseksiyon dur diseksiyonları yaklaşık yüzde doksanı Aort kapağını on santimetre uzaklıkta olan bölgelerde görülür Aort kapağı da kalbin üst kısmında yani Sol kulakta üzerinde yer alır Peki diseksiyonları En çok bu kısımlarda görünmesinin sebebi ne olabilir Bir de neden onu santimetre sol karıncık kanı aortun bu proksimal bölümüne Doğru pompalıyor değil mi ve bu bir kere değil her saniye olduğu için bu bölümün basıncı en çok hisseden kısım olduğunu söyleyebiliriz Bu yüzden de bu bölüm zaman içerisinde zayıflayabilir ve yırtıl da artabilir Buna ek olarak kanın aortun Bu ilk bölümünde çok daha türbülanslı olduğunu da biliyoruz kan Aort yayını döneceği için bu kısımda Aort duvarlarına daha şiddetli olarak çarpar isterseniz Aort diseksiyonu belirtilerine geçelim en sık bildirilen belirtilerden biri göğsün orta kısmında ortaya çıkan ani ve ağrılı genelde sırta doğru yayılan acıdır hastalar çoğunlukla sırtlarına doğru yayılan bir yırtılma acısını tarif ederler ve tarif edilen Ağrı kollara da yayıldığında kalp krizinde görülen belirti çok benzer Buna ek olarak terleme mide bulantısı nefes darlığı zayıflık ve Senkop yani bayılmayı da diğer belirtiler arasında yazabiliriz Aort diseksiyonu Eğer Abdominal aorta isabelle ve vücudun diğer vücudun yanlarına doğru yayılan bir karın ağrısı da görülebilir tanı konusunda da farklı hastalarla çok benzer belirtilere sahip olduğu için Aort diseksiyonu tanısının her zaman çok kolay olmadığını söyleyelim Dr Bu adam çok iyi bir öykü alması ve muayeneyi de çon derece dikkatli yapması Aort diseksiyonu ndan şüphelendi recek belirtileri belirlenmesi açısından çok önemli Buna ek olarak tam tanı ve diseksiyonu tam yeri için bir dizi görüntüleme testleri yapılması gerekir az önce de söylediğim gibi diseksiyonu tam olarak nerede olduğunu belirlenmesi tedavi için belirleyici bir unsur transözefagial ekokardiyografi ya da Tee ses dalgaları aracılığıyla kalbin görüntülenmesini sağlayan bir testtir bu kolay ve ayrıca da pahalı olmayan bir test olduğu için sıklıkla kullanılsa da ancak torasik Aort ya da Aort kapağı diseksiyonları teşhis edebilir bu test Abdominal bölgeyi görüntülü yemediği ve Burası da potansiyel bir diseksiyon alan olduğu için ek Testere başvurulmalı kontrast madde li bilgisayarlı tomografi ya Yani BT ise diseksiyon tanısı için altın standarttır bu test sayesinde aortun tamamı görülebildiği gibi hastanın kanlı enjekte edilen yoğurtlu kontrast madde sayesinde kalp out ve diğer damarların görüntüleri çok da o değildir son olarak bir de manyetik rezonans anjiografi den yani MR Adan bahsedelim me round diseksiyonları için son derece hassas bir başka görüntüleme yöntemidir Bir yırtık varsa meyve ya Bunu hemen yakalar Bu yöntem vücudun manyetik alanları ile etkileşime girerek vücut yapılarının görüntülerini elde eder meraya yüzdeyüz hassas bir yöntem olsa da bilgisayarlı tomografinin altın standart olduğunu asla aklınızdan çıkarmayın Ayrıca bilgisayarlı tomografinin riskleri de meraya oranda çok daha azdır Arkadaşlar bu da