If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Temporal (Dev Hücreli) Arterit

Temporal arterit (ya da diğer adı ile “dev hücreli arterit”) kafada bulunan orta ve büyük çaplı damarları etkileyen bir vaskülit türüdür. Temporal arteriti olan hastaların migren ya da aniden ortaya çıkan görme sorunları gibi belirtileri olabilir. Doktorların temporal arteriti kan değerlerine bakarak (örneğin eritrosit sedimantasyon hızı, granülom) ve vasküler dokudan örnek alarak (biyopsi) nasıl teşhis ettiklerini öğrenmek ister misiniz? Orijinal video Ian Mannarino tarafından hazırlanmıştır. Orijinal video Ian Mannarino tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

ve temporal arterit yüzeysel temporal damarları ve göz atardamarları etkileyen büyük çaplı damar baskül itilir arkadaşlar göz atardamarları yani oftalmik arterler üzerindeki etkisine sonradan değineceğim hastalığı adını veren temporal at al atar damarlardır temporal atardamarlar bu hastalıktan dev hücreli arterit olarak bahsedildiğinde duyabilirsiniz bu isim ise mikroskopla yapılan gözlemlerden ileri gelir ve size Bununla ilgili detayları sonra vereceğim isterseniz genel semptomlarla başlayalım bahsedeceğim semptomları anlamak için işe bir kan damarı çizerek başlayacağım arkadaşlar kan damarının iki duvarını da çiziyorum bunun bir kesit olduğunu ele alalım yani taralı kısımların kan damarının duvarları olduğunu düşüneceğiz tamam mı bu damarları kan içinden geçtiği tüpler ya da borular gibidirler üç boyutlu görünmesi için bunları da ekleyin kan damarını tam ortasından enine kestiğimiz varsayalım diğer vaskülitlerde olduğu gibi burada da kan damarına tutulmuş antikorlar bulunur ha antikorlar akyuvarları bu alana toplarlar ve ortaya çıkan hasarın sorumlusu da bu Akyuvarlar dır bu antikorlar buradaki hücreleri yanlışlıkla Hedef alır ve sonuç olarak akyuvarların buraya verdikleri hasar da aslında bir yanlışlık sonucu ortaya çıkmış olur antikorlar akyuvarlarda sinyaller göndererek burada toplamalarını sağlar ve ortama salınan hasar verici bileşenler ve diğer bağışıklık tehditleri ya da proteinleri kan damarı içinde bu yöne doğru ilerleyebilir ler demek istediğim bu şekilde vücudumuzun farklı yerlerine de dağılmış olurlar Bu yüzden de Ateş titreme Gece terlemeleri yorgunluk bu sarısı ve halsizlik gibi belirtiler ortaya çıkar tüm bunlara Bağışıklık sisteminin Bir enfeksiyon zannettiği bu şeye tepki olarak kullandığı bu moleküller sebep olur damar duvarı hasar gördüğünde damar duvarını oluşturan bileşenler de kan dolaşımına katılırlar ve tahmin edeceğiniz üzere bu bileşenler de Bağışıklık sisteminin yani antikorların hedefindedir ler antikorlar bu bileşenlere tutunurlar onları çevreleyerek bağışıklık Kompleksi adını verdiğimiz molekülleri meydana getirirler bağışıklık komplekslerinde bu şekilde kan dolaşımına dahil olurlar ve ilginç bir şekilde eklemlerde büyütmeye başlarlar Dizler Bilekler omuzlar ya da aklınıza gelebilecek diğer Tüm eklemler hastaların yüzde 50'sinde artralji yani eklem ağrısı görünmesinin sebebi de budur temporal arterit 60 ve üstü yaşındaki kadınları daha fazla etkileyen bir hastalıktır söz konusu yaş grubundaki kadınlar yorgunluk gece tel Çok düşünme ve eklem ağrısı şikayetleriyle doktora başvurduklarında eklem ağrısı Doktorlar hemen artriti ve ek olarak birer bir enfeksiyonu düşünür ve bu da yanlış bir teşhis olabilir artritler in çeşitlerini duymuş olmalısınız osteo artrit romatoid artrit vesaire bile tüm bunlar eklem ağrısına sebep olabilecek durumlardır temporal arterit ise Öncelikle eklemleri etkisi altına alan bir hastalık değildir eklemlerde ağrıya sebep olmasının nedeni bağışıklık komplekslerinin eklemlerde birikmesidir bu vakalarda ateş gece terlemesi yorgunluk ve eklem ağrısı şikayetlerinin yanında temporal atardamar ile göz atardamarının etkileyen daha lokal belirtilere de rastlanabilir bunları da inceleyelim mi Beraber gelin Evet bu ana karotis arter bu şekilde ilerler internal ve eksternal karotis arter olmak üzere de bu ayrılır Evet bunları da hemen yazmak istiyorum Bu external karotis arter şimdi yüzeysel temporal atardamarın external karotis arter in yani atardamarın devamı olduğunu görüyorsunuz Öyle değil mi daha bir sürü kolu vardır ama external karotis arter bu şekilde yüzeysel temporal atardamara ayrılır Bir hastalarda baş ağrısı görünmesinin sebebi Aslında yüzeysel temporal atardamarın ağrısıdır hastalar başlarının ağrıdığını düşünürler bu Atar damarın alt çene kemiğinin arkasından İlerleyen bir kolu olduğundan çiğneme esnasında oluşan baskı yüzünden de ağrı hissedilebilir bir dokunmak bile ağrıya sebep olabilir arkadaşlar baş ağrısı çene ağrısı ve Ateş yorgunluk gibi genel bir belirtiler ay söyleyemedim Pardon belirtiler ve artrit Evet sıra geldi göz atardamarına yani oftalmik Arthur Ee bu erner karotis arter den bahsettik karotis atardamarın internal ve eksternal kolları ayrıldığını da söylemiştim kafatasının göründüğü bu çizimde de bir kesi de baktığımızı çok da mümkün değil tabi ama kafanın tam ortasından ikiye kesildiğini düşünelim tamam mı Bu eksenler karotis arter bu ana karotis ve bu da internal karotis arter internal karotis Artvin'de bir sürü kolu bulunmaktadır ama biz birinci koluna odaklanacağız Bu kol göz atar damarlardır ve gözlerimize kan ulaştırır bu damar hasar görürse Kan akışı azalacağından Bulanık görme çift görme Hatta körlük bile görülebilir son olarak baş ağrısı dışında bir de görme ile ilgili sorunları ekleyelim Peki aklınızda gözlerle ilgili sorunlar ya da görmedi ortaya çıkan değişiklikler ile baş ağrısına sebep olan başka bir hastalık gel bu doğru migren Evet ve bu durumda Yani bu hasta için migren teşhisi de yanlış bir teşhis olacaktır migren Tabii ki ağırlıklı olarak baş ağrısı drama hastalarda zaman zaman görme sorunları da ortaya çıkabilmektedir olmayan şeyleri görebilirler gözlerinde Şimşekler çıkabilir görüşleri bulanıklaşan bilir vesaire vesaire bu iki hastalığı birbirinden nasıl ayırabiliriz o zaman temporal arter itin ağrısı olan yaşlı bir kadın olduğunu unutmayın tamam mı Bu arada benzetme için Şimdiden özür dilerim Ama bu şekilde aklınızda tutmanızı daha kolay olacağına inandığım için böyle bir fotoğraf Getirin gözünüzün önüne diye söylüyorum migreni olan hastalığın yaşları genellikle daha küçüktür Bu yüzden hasta Eğer baş ağrısı ve görme bozuklukları şikayetleri ile gelen yaşlı bir kadınsa akla hemen temporal arterit gelmelidir bu klinik bulguların yanı sıra Kan değerlerine Özellikle de eritrosit sedimantasyon hızına yani Eser neye bakılmalıdır bu değeri incelemek için Tabii ki k bu olması gerekir alınan tam bir süre beklediğinde eritrositler plazmadan ayrılmaya ve tüpün dibine doğru çökmeye başlayacaklardır plazma kanımızın alyuvarlar dışındaki bileşenlerinden yani Akyuvarlar proteinlerden oluşur Evet bir saat kadar sonra kan incelenir akut bir inflamasyon söz konusu ise alyuvarlar dibe çökecek ve plazmada yukarıda kalacaktır bu tüp alyuvarların ne kadar çökel diğini ölçen bir tüp tür alyuvarlar hücre yüzeylerinde negatif yüklüdür ler sebebi ise hücre yüzeylerinde yer alan protein ve diğer moleküllerdir negatif yüklerin şu şekilde çizeyim normal ve sağlıklı bir bireyin alyuvarları birbirini itecektir ancak akut bir inflamasyon söz konusu ise vücudun patojenler ile savaşmak için kullandığı pozitif yüklü moleküller alyuvarlara da a tutunurlar böyle alyuvarlara dologh moleküler tutunurlar enflamasyon ile savaşmak için bu moleküller alyuvarların yüzeylerine de böyle tutuldukları için alyuvarların birbirleri üzerinde birikmeye başladıklarını görürüz birbirlerine yaklaşmaları da tüp içerisinde daha hızlı çökmelerine sebep olur temporal arterit de damar hasarı segmental bir hasar dır Bu yüzden de teşhis için biyopsi yapılması yani damardan bir parça alınarak mikroskopta incelenmesi gerekecektir hasar segmental olduğundan küçük bir biyopsi alınırsa hastalığı atlamaya yani görememeye sebep olabilir temporal arterit için yani hastalığı kaçırmamak için Tempra atar damardan büyük bir biyopsi alınması nedeniyle bulur ek olarak negatif biyopside temporal arterit Olasılığın tamamen elenmesi anlamına gelmez az önce de söylediğim gibi biyopsi küçük olduğunda hastalığı yakalayamamış olma ihtimali vardır Bu mikroskopla yapılan incelemede de hücreler ve fibröz ile granülomatöz inflamasyon ne demektir isterseniz hemen bir kesit atalım inceleyelim mikroskop altında akyuvarların kötücül olduğunu düşündükleri bir şeyin etrafını sıkıca çevirdiklerini görüyoruz Bu oluşum Agam adı verilir ve işin ilginç yanı bu işi yapan Akyuvarlar birbirlerine o kadar yakındırlar da ki de bir hücreye dönüşürler Peki temporal arterit nasıl tedavi edilir tedavi için steroidler kullanılır steroidler bağışıklık sistemini baskılayarak söz konusu bölgeye daha fazla bağışıklık hücresinin gelmesini sağlayacak bağışıklık Pep tiplerinin oluşmasını engellerler hasarlı bölgeye gelen bağışıklık hücrelerinin sayısı azaldıkça hasar da otomatik olarak ne yapar azalır arkadaşlar o