If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Tip I Diyabet Tedavisi

Tıp ve sağlıkla ilgili içerik için, http://www.khanacademy.org/science/healthcare-and-medicine MCAT içeriği için de http://www.khanacademy.org/test-prep/mcat web sitelerinden bizi ziyaret edebilirsiniz. Bu videolar tıbbi tavsiye niteliğinde olmayıp sadece bilgilendirme amaçlıdır. Videolar kesinlikle tıbbi tavsiye, tedavi ve teşhis amaçlı kullanılmamalıdır. Sağlık sorunlarınızla ilgili her zaman bir doktora başvuruda bulunun. Khan Academy’de izlediğiniz videolar sonucu, doktor tavsiyelerini görmezden gelmeyin ya da doktora gitmekte gecikmeyin. Orijinal video Matthew McPheeters tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

bu tip 1 diyabet pankreasın otobüsümü şekilde zarar görmesinden kaynaklandığı için ve bu da insülin eksikliğine sebep olduğu için Tip 1 diyabetin tedavisinde insülin verilmesi mantıklı değil mi bu doğru bir yaklaşım olsa da ne yazık ki süreç o kadar da kolay değil Hadi gelin şimdi Tip 1 diyabetin tedavisinden bahsedelim Tedavinin detaylarına inmeden önce insan vücudundaki bazı metabolik durumlardan bahsedebiliriz genel olarak iki metabolik durum vardır Vücudun enerji alıp depoladığı eminim durumu ve emelim durumunda emilimi yapan enerjinin kullanıldığı emilim sonrası durumu buradaki Emelim durumunu harekete geçiren hormon İnsülin direncinin sonrası durumda ise sorumlu olan hormon Glukagon dur gün boyunca vücut emilim Ve eminim sonrası durum arasın iyi gelir Bunun nasıl olduğunu anlamak için fizyolojik zaman çizelgesi adını verdiğim bir çizelge çizeceğim zaman çizelgesini daha iyi anlamak için de buraya hemen bir grafik koyuyorum Evet aşağıdaki x ekseninde günün hangi zamanı olduğu olacak ortada öğlen 12 şurada sabah altı 18.00 ve gece yarısı Belki de sabah 3 ve 9 daha sonra 15.00 ve 21.00 Evet daha önce de söylediğim gibi vücut gün içinde Emelim Ve eminim sonrası durumu arasında gider gelir dikkatlice bakarsanız Bu gidiş geliş mantıklı görünüyor şu sabah 6'da uyurken vücudunuz eminim durumundayken sonrasında eminim sonrası duruma geçer Sen kahvaltı edince besin maddelerinin emilimini yapmak için eminim durumuna geçersiniz daha sonra tekrar eminim sonrası duruma geçersiniz ve gün boyunca bu gidiş geliş devam eder metabolik durumlar arasındaki bu gidiş gelişi oluşturan hormonlar insülin ve Glukagon dur Şuradaki y eksenine hormon seviyelerini koyalım mor renkli insülini yeşil renkle glukagonu gösterelim renkler biraz soğuk ama idare edin eminim sonrası durumla eminim durumu arasındaki değişikliklere sebep olan insülin dirgi Glukagon da bu tabloda rol oynar ama hugon değerleri gün içinde insülin değerleri kadar değişmez Tip 1 diyabette vücut bu insülini yeteri miktarda üretemediği nden Tip 1 diyabet tedavisinde hastaya vücudun normal insülin üretimini taklit edecek insülin verilir fakat çoğu Tip 1 diyabet tedavisinde yapıldı bir günde yalnızca bir veya iki doz insülin vermek çok da işe yaramaz Çünkü hormon seviyeleri sık sık değişir peköz hemen Tip 1 diyabette tam olarak nasıl başa çıkılmalı bunu daha iyi anlamak için ekranda biraz yer açalım Evet Doktorlar farmakologlar Tip 1 diyabeti tedavi etmenin zekice bir yolunu bulmuşlar bu yönteme Basal Bolu stratejisi deniyor bu kavramı daha iyi anlamak için öncelikle kısaca insülinden bahsedelim insülin bir tür peptit hormonudur Bu yüzden ilaç olarak verildiğinde hap şeklinde verilemez Çünkü mide ve sindirim sistemi peptit veya insülin proteini emilimi yapılmadan önce parçalara ayırır Bu yüzden insülinin enjeksiyonla yani iğne yoluyla verilmesi gerekir diyabet tedavisinde kullanılan birçok farklı türde insülin vardır Bunlar ne kadar hızlı bir şekilde etki göster var yani etki başlangıçların a ve ne kadar uzun süre Etkin kaldıklarına yani etkinlik süresine göre sınıflandırılır bunu daha iyi anlamak için yandaki de benzer bir grafik daha çizelim ve adına farmakolojik zaman çizelgesi diyelim Şuradaki X eksenine etkinlik süresini koyalım bu excel'i saatlere bölersek Saat 3 6 9 12 15 ve 18 diyebiliriz Tip 1 diyabet tedavisinde üç temel insülin grubu kullanılır Bunlardan biri hızlı etkili insülin grubudur bunların farmakolojik zaman çizelgesi şu şekildedir hızlı etkileyen insülinlerin etki göstermesi genelde 15 dakika ile yarım saat arası sürer etkinlik süreleri ise Burada gördüğünüz gibi dört ila altı saat arasındadır diğer Bu Elin grubu ise orta etkili insülin lerdir grafikte de görebildiğiniz gibi orta etkili insülin lerin etki etmeye başlaması biraz daha uzun sürer yarım saatle bir saat arası Aynı zamanda hızlı etkili insülinler den daha uzun süre etki gösterirler 8 ila 12 saat arasında bir yerde diyebiliriz son insülin kategorisi ise uzun etkili insülinler yine grafikte Gördüğünüz üzere uzun etkili insülin lerin etki göstermeye başlaması daha uzun sürer Belki bir ile dört saat arası en çok etki gösterdikleri Pick noktası ise Hızlı veya orta etkili insülin lerde olan seviye kadar değildir etkinlik süreleri ise diğerlerinden çok daha uzundur bu uzun etkili insülin türüne bağlı olarak 12'ler 24 saat arasında değişir Evet farklı Sülün türlerine anladık ve neden hap şeklinde değil de enjeksiyon yoluyla veri bu gördük Şimdi fizyolojik zaman çizelgesine geri dönerim Burada özellikle insülin seviyesine bakmak istiyorum insülin hiçbir zaman sıfıra kadar inmediğini görüyorsunuz her zaman belirli bir tabağa seviyesi var Buna Bazal seviye deniyorum aralarda ise püf noktalarını görüyorsunuz bunlara bol istiyoruz bonuslar yemek yedikten sonra ortaya çıkar ve eminim sonrası durumdan emilim durumuna geçişi sağlarlar Ne sıklıkla yemek yediğinizde bağlı olarak günde yaklaşık üç kere görünürler farmakolojik çizelgedeki verilerin fizyolojik çizelge aktardığımız da Tip 1 diyabeti tedavi etmek için bu fizyolojik çizelgeyi taklit edecek insülin enjekte edebiliriz Öyle değil mi birden ortaya çıkan tepe noktaları olan bu ulusların hızlı etkili insüline benzediğini fark etmiş ve onları hemen şuraya yerleştirelim Bazal Yani sürekli devam eden seviyeye geldiğimizde ise bu etkiyi uzun etkili insülin ne yaratacağı mızı düşünebiliriz onu da koyalım grafiğe grafik karışık hale geldiği için özellikle belirteceğim ama burada görmenizi istediğim şey şu Bazal Bolu stratejisi sayesinde Tip 1 diyabetli Bir kişi pankreasın üretmesi gereken doğal insülin değerlerini taklit edebilir zaten Tip 1 diyabet tedavisinde Bazal Bolu stratejisinin bu denli etkili olmasının sebebi pankreasın düzgün çalıştığı durumda vücudun yapacağı şeyi taklit edilmesi Bazal Bolu stratejisinde uzun etkili insülin türüne bağlı olarak günde bir veya iki defa Örneğin sabah ve akşam uzun etkili insülin dozu alınır Bu uzun etkili insülin Bazal değeri taklit eder ön Zamanı gelince EKG ve etkili insülin dozu alınır Ve bolus etkisi yaratılmış olur Böylelikle vücudun eminim sonrası durumdan eminim durumuna geçişi sağlanır yenilmiş olan yemeğin enerjisi eminim sürecine girer bu grafiğin Bazal Bolu stratejisinin prensibini gösterdiğini anladık fakat grafiğin sürecin Ancak basit bir gösterimi olduğunu ve insüline düzgün bir şekilde başa çıkmanın insülin dozlarını çok dikkatli ayarlamakta geçtiğini unutmayın Bu özellikle bolus tozları için çok önemli Çünkü kişinin her bir borusuyla alacağı insülin miktarı o andaki kan şekeri diğerinin kaç olduğuna veya ne kadar karbonhidrat yemeği planladığın a bağlı olarak değişir Tip 1 diyabetli kişilerin insülin dozlarını Düzgün şekilde ayarlayabilmek için kan şekerlerini sürekli kontrol etmeleri ve insülin dozlarını ona göre ayarlamaları gerekir Evet Tip 1 diyabet çok ciddi ve ama bazı durumlarda ölümcül riskler taşıyan bir hastalıktır ama gayret gösterip Bazal Bolu stratejisine bağlı kalırsanız ve doktorunuzla insülin dozunu ayarlamak için düzenli aralıklarla görüşürsen iz aynı zamanda komplikasyon olup olmadığının kontrolü de yapılırsa Tip 1 diyabetin iz olsa bile çok uzun ve sağlıklı bir yaşamınız olabilir bu