Piyasa Sisteminde Mülkiyet Hakları

merhaba Bu videoda serbest piyasa sistemi üzerine kurulu bir ekonominin düzgün işleyebilmesi için çok önemli olan bir konuya değineceğim konumuz mülkiyet hakları kısaca serbest piyasa sisteminin içinde tanımlanmış mülkiyet hakları kişilerin neye sahip olduklarını ve bu müziklerle neler yapabileceklerini belirler bugün gelişmiş bir ekonomik düzen içinde yaşarken çoğumuz mülkiyet haklarımızı düşünmüyoruz bile Çünkü zaten bu haklara sahibiz kanunlar tarafından korunuyoruz Her şey gayet açık ve net normal olan da bu diye varsayıyoruz Örneğin Oturduğumuz evin büyük olarak kime ait olduğunu biliyoruz Öyle değil mi eğer kiracı değil de ev sahibi isek bu evi istediğimiz zaman satabiliriz ve bu satış işleminin nasıl gerçekleşeceğine dair de en azından bir fikrimiz var eve alacak olan kişi o bu ev karşılığında para ödeyecek ve biz de evin tapusunu kendisine vereceğiz Ancak bu durumun Dünyanın her yerinde ya da tarihin her döneminde geçerli olmadığını ya da bu kadar basit olmadığını belirtmem gerekir Örneğin mülkiyet hakları kanunlarla korunuyorsa başka birine ait bir evde on yıldır yaşayan biri bu ev artık benim diye ortaya çıkabilir ve evin gerçek sahibi bu konuda hiçbir şey yapamayabilirim bir ya da bir başkası bu evi piyasa değerinin altında satın almak için ev sahibini tehdit edebilir hata zor kullanabilir Bu kişiler bizim bildiğimiz tanımıyla mülkiyet haklarını çiğnemek Dediler bunlara ek olarak Bugün bile bazı ülkelerde devletlerin bazı mülklere alcoya bildiğini de biliyoruz böyle bir durumla karşılaştığımızda mülkiyet hakları zayıflar ve bu durumun ekonomi üzerinde tahmin ettiğinizden daha büyük bir etkisi olur O halde bu videonun Geri kalanını bu atların bir serbest piyasa ekonomisinin işleyebilmesi için neden bu kadar önemli olduklarını inceleyelim isterseniz ev örneği ile devam eder bir ev alım satımı söz konusu olsun piyasada buna benzeyen mavievler olduğunu düşünelim Bu da evin sahibi olsun ek olarak bir de Pembe Evler Olduğunu hayal edelim Bu evin sahibi de bu olsun Bir tane de turuncu ev çizeceğim Bu evin çatısı bu şekilde bombeli Yani biraz daha değişik daha havalı sahibi de bu olsun Şimdi Ev sahiplerinin hepsinin evlerini satmak istedikleri durumu değerlendirelim belki paraya ihtiyaçları var Belki de yeni bir ev alacaklar bu noktada Bir de potansiyel alıcılar dan oluşan bir piyasa oluşacağını düşünebiliriz Öyle değil mi Bunlar da alıcılar olsun mülkiyet hakları olması gerektiği gibi işliyorsa mavi evle ilgilenen alıcılar arasında En fazla parayı veren mavi evin yeni sahibi Ne diyelim ki bu alıcı ev için bu kadar para ödemeyi kabul ediyor parayı ödeyince evin yeni sahibi kendisi olur aynı durum pembe ev için de geçerli olacak bu alıcı pembe evde oturmayı gerçekten istiyorsa bu ev için diğer alıcılardan daha fazla para vermeyi kabul eder bu durumu temsilen buraya iki tane para işareti koyuyor Parayı verince de evi Satın almış olacak çatısı bombeli evleri sevenlerin sayısı çok fazla ise bu alıcılar diğerlerinden daha fazla para ödemeyi göze alacak ve en sonunda da en çok parayı veren de bu evin sahibi olacak turuncu ev için çok daha fazla para ödeyen işte Bu gördüğünüz alıcı evin yeni sahibi olacak şimdi Aslında bu üç çeşit evin hepsinin maliyetinin aynı olduğunu düşünelim bunun piyasaya yansıması ne olur dersiniz evleri inşa edenler ya da bu evlere sahip olanlar Baksanıza turuncu evler daha çok ne diyor diye düşünmeye başlayacaklar Öyle değil mi piyasaya yeni bir Trend gösteriyor yani turuncu evlerin popüler leşlerini gözlemliyoruz bunu ekonomik bir işaret olarak düşünebiliriz ya da piyasa bize sinyal veriyor da diyebiliriz Sonuçta turuncu ev mavi evden daha fazla talep görüyorsa ve evlerin hepsinin inşaat maliyeti de aynı isaev piyasası bu turuncu evlerle dolar taşar Öyle değil mi Evet Müteahhitler daha fazla turuncu ev inşa ederler turuncu evlerde oturanlar farklı yatırımlarda değerlendirmek için hazır evi para ediyorken satalım diye düşünerek evlerini satılığa çıkarabilirler Hatta mavi evi olanlar evlerini yenileyip çatısına Aynı bu turuncu ev gibi bombeli yapabilir Ya da evlerini turuncuya boya bilirler tüm bunlar piyasadaki tren ya da akım dahilinde alıcıların bu evlerle daha çok ilgilenmelerinin bir sonucudur başka bir değişle şuanda piyasada moda olarak bu edebileceğimiz Bu evler bir süreliğine normalin üzerinde talep görürler fiyatları artar ve neden arttı da bilinir Çünkü talep görüyorlar şimdi biraz daha karamsar bir dünyaya yolculuk edin distopik bir ortam düşünelim ki insanlık tarihinin bir kısmının bu şekilde gerçekleştiğini Hatta dünyanın bazı yerlerinde hala Mülkiyet hakkı diye bir haktan bahsedilmeyen de söylemem gerekir böyle bir piyasada olduğumuzu fark ederim Bu kişiler evini satmak istediğini söylediğinde alıcılar evin onun olup olmadığından Emin olamazlar Hatta başka bir gelip de evrenin parayı bana ödeyeceksiniz bile diyebilir başkası bu o benim büyük babamın da bana ondan biraz kaldı der başka biri de benim de selamı var ve ne büyük Babaannede tapularını umrunda değil bu benim diyebilir bu durumda bu alıcı bahsi geçen eve ne kadar ödemek ister demek istediğin burada bir önceki incelediğimiz piyasaya kıyasla en büyük bir belirsizlik ve risk olduğundan bu alıcı aynı Ve bir önceki senaryodaki kadar çok para vermek istemez söyledim bu kişinin ev benim evim dediğine bile inanmıyor Düşünsenize ve ki parayı alıp Kaçacak ve evin gerçek sahibi gelip yeniden para isteyecek bu yüzden de 3 para işareti yerine artık bir para ödemek isteyecek Hatta işin içinde şu silahlı arkadaşlar varsa belki de hiç para vermeyecek Ve korkudan bu ev satılamayacak piyasadan da herhangi bir işaret alamadığımızda görene gözlemleyebileceğimiz bir Trend ne de sinyal var birinin Bu evler daha çok rağbet görüyor demesi dışında evine Derine anlayabilmemiz e yardımcı olacak Hiçbir etken kalmıyor bu da mülkiyet haklarının olmadığı yada zayıf olduğu bir ortamda piyasa sisteminin de işlemeyeceği anlamına geliyor serbest piyasa sisteminde insanlar ekonomiktir entere ya da piyasanın verdiği sinyalleri takip ederek bu almak istedikleri şeyler için ne kadar para vermeleri gerektiğine karar verebilirler bir şeyi satın aldığınızda Onun size ait olduğunu bilmek istersiniz evi satın aldığınız kişinin evin gerçek sahibi olup olmadığını araştırmayı ve kuşku içinde yaşamayı değil bu belirsiz ve güvencesiz durum Piyasayı ve satışları öldürür atarsanız daha önceki videolarda bahsettiğimiz farklı sistemler de vardır Örneğin güdümlü ekonomiler ya da devlet tarafından merkezi olarak planlanan planlı ekonomiler gibi güdümlü ekonomilerin uç örneklerinde mülkiyet hakları yoktur tabi özel mülk yoksa Mülkiyet hakkı olmamasının bir problem olmadığını düşünebilirsiniz ancak devlet gücünü ekonomilerin farklı problemleri Hatta bundan daha önemli problemleri olduğunu söyleyebiliriz bu tip ekonomilerin hemen hemen hiçbiri bugüne kadar olması gerektiği gibi işlemedim En azından tarih bize bunu söylüyor devletine inşa Bu nasıl inşa edileceğine ve inşa edilen şeyin sahibinin kim olacağına karar verdiği bir ortamda inovasyon yapmak için Kaliteyi yükseltmek için daha fazla çalışmak için ya da yatırım yapmak için çok daha az insiyatif alınacaktır bu uzun bir konu Onun için burada durmak ve bu konudan başka bir videoda bahsetmek istiyorum ve bu videoyu da burada bitiriyor bir ülke takları konusunda bir giriş yaptık Video izledikten sonra ailenize ya da çevrenizdekilere Dünyanın farklı yerlerinde bu hakların yürürlüğe konulması için neler yapıldığını sorarak konu hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz Biz o