Üretim Olanakları Eğrisi

Farz edelim ki siz eski çağlarda yaşamış bir avcı-toplayıcısınız Yani, yaşamınızı avcılık ve toplayıcılık yaparak sağlıyorsunuz Şimdi, zamanınızın ne kadarını toplayıcılıkla ve ne kadarını avcılıkla geçirmeniz gerektiğini hesaplamaya çalışacağız Değişik senaryoları ele alarak, ödünleşmeleri inceleyelim Kolaylık olması için, avlanmaya çıktığınızda avlayabildiğiniz tek hayvanın tavşan olduğunu ve yiyecek toplamaya çıktığınızda bulduğunuz tek meyvenin de böğürtlen olduğunu düşünelim Şimdi senaryolarımızı oluşturmaya başlayalım. Buradaki Senaryo A olsun Bu sütuna tavşan sayısını yazalım. Bu sütuna da böğürtlen sayısını yazalım Diyelim ki uyumak gibi zorunlu şeylerin dışında kalan tüm serbest zamanınızı avcılığa ayırdığınızda, bir günde ortalama 5 tavşan yakalayabiliyorsunuz Ancak bütün zamanınızı tavşan yakalamaya ayırdığınızda hiç böğürtlen toplayamıyorsunuz, yani bu sütunda böğürtlen sayısı 0 olacak. Şimdi diyelim ki biraz böğürtlen toplayabilmek için avcılığa ayırdığınız süreyi azalttınız. Bunu Senaryo B olarak adlandıralım B senaryosunda, avcılığa 4 tane tavşan yakalayabilecek kadar zaman ayırdığınızda, artık 100 tane de böğürtlen toplayabildiğinizi görüceksiniz Bu senaryoları oluştururken, diğer koşulların aynı kaldığını yani uykuya ayırdığınız sürenin, veya bir tavşan yakalamak için harcamanız gereken sürenin, vs aynı kaldığını var sayıyoruz. Diğer koşulların hiç değişmeden kalmasına ne diyorduk hatırlayalım, ceteris paribus diyorduk. Bu Latince bir terim Ceteris ‘diğer her şey’ anlamına geliyor. Paribus ise ‘aynı’ demek.Diğer her şey aynı , yani yaşadığımız yeri, avlanma veya meyve toplama tekniğimizi, uyuduğumuz süreyi, vs değiştirmiyoruz. Değiştirdiğimiz tek şey, bu iki etkinliğe ayırdığımız süre. Şimdi üçüncü bir senaryo düşünelim, Senaryo C. Bu senaryoda, 3 tavşan yakalamaya karar veriyoruz ve bu durumda 180 tane böğürtlen toplayabiliyoruz. Üç senaryo daha yazalım.Senaryo D’de tavşan yakalamaya daha az zaman ayırıyoruz avcılığa sadece 2 tavşan yakalayacak kadar zaman ayırdığımızda 240 böğürtlen toplayabiliyoruz Senaryo E, avcılığa ayırdığımız zamanı daha da azalttık, 1 tavşan ve 280 böğürtlen.Ve son senaryomuz, tüm zamanınızı böğürtlen toplamak için kullanıyorsunuz ve 300 böğürtlen topluyorsunuz Ancak avcılığa hiç vakit ayırmadığınız için tavşan sayınız 0 olucak Bu sütunun başına da Senaryo yazalım Şimdi bu tablodaki verileri bir grafik üzerinde işaretleyelim. Ekesnlerden birisinde tavşan sayısı ve diğerinde ise böğürtlen sayısı olacak. Bu eksende tavşan sayısını göstereceğim Sıfırdan başlayarak beşe kadar çıkacağız. Bir, iki, üç, dört ve beş. Dikey eksende ise böğürtlen sayısı yer alacak. Sıfırdan başlıyoruz, burası 100 böğürtlen, burası 200 böğürtlen, sonra da 300 böğürtlen. Şimdi değişik senaryolardaki verileri bu grafik üzerinde işaretleyelim. İlk senaryomuz, Senaryo A. 5 tavşan, 0 böğürtlen. Noktamız burada olacak Senaryo B, 4 tavşan ve 100 böğürtlen, noktamızı grafikte işaretleyelim Senaryo C, 3 tavşan ve 180 böğürtlen. Eğer zamanınızın bir kısmını 3 tavşan avlamak için harcarsanız, geri kalan zamanda 180 dut toplayabiliyorsunuz. Senaryo D, 2 tavşan avladığınızda 240 tane böğürtlen toplayabiliyorsunuz Senaryo E, eğer 1 tavşan avlarsanız kalan sürede 280 tane böğürtlen toplayabiliyorsunuz. Noktamız şurada olmalı. Ve son senaryomuz. senaryo F’de tüm zamanınızı böğürtlen toplamaya ayırdığınız için, hiç tavşan avlayamıyorsunuz Bu noktaların tümü bir arada neyi ifade ederler? Şimdi size havalı bir terim söyleyeceğim: Bu noktalar, sizin bir avcı-toplayıcı olarak ‘Üretim Olanakları Eğrinizi’ gösterirle Havalı bir terim olmakla birlikte, gördüğünüz gibi arkasında yatan mantık aslında son derece basit Senaryolardaki sayıları yaklaşık olarak belirlemiştikk, örneğin burada 4,5 veya burada 3,5 tavşan olabilirdi ancak hem kolaylık olması ve hem de gerçek hayata uygun olması için tavşan sayılarını tam sayı olarak belirledik Bunlar, değişik senaryolardaki tavşan sayısı ile böğürtlen sayısı arasındaki ödünleşmeleri gösteren noktalar. Bu noktaları birleştirelim. Daha önce kullanmadığımız bir renk seçelim Gördüğünüz gibi, noktaları birleştirdiğimizde düz bir çizgi oluşmuyor, bir eğri elde ediyoruz. Tavşan sayısı ile böğürtlen sayısı arasındaki değişik kombinasyonları gösteren senaryolarımızın tümü bu eğri üzerinde yer alıyor. Ben sadece olası kombinasyonlardan bir kaç tanesini seçtim siz eğer isterseniz başka senaryolar da seçebilirsiniz Örneğin buraya Senaryo G diyebilirdiniz Bir gün 4 ertesi gün 5 tavşan yani günde 4.5 tavşan yakaladığınız ve 50 böğürtlen topladığınız senaryoyu buraya işaretleyebilirdiniz. Bunların hepsi olasılıklar. Bu senaryoların arasındaki noktalar da mümkün. Ve bu olasılıkların tümü bu eğrinin üzerinde yer alıyor. Şu ana kadar üzerinde durduğumuz bu 6 senaryonun hepsi bu eğrinin üzerinde yer alıyor ve bu eğriyi ‘Üretim Olanakları Eğrisi’ olarak adlandırıyoruz. Üretim Olanakları Eğrisi, oluşturabileceğimiz en iyi olasılıkların tümünü gösterir. 3 tavşan ve 180 böğürtlen. 2 tavşan ve 240 böğürtlen Bu eğrinin dışında kalan şeyleri ise yapamayız. Örneğin böyle bir senaryomuz olamaz. Bu mümkün değil 5 tavşan ve 200 böğürtlene sahip olduğunuz bu nokta da mümkün değil Eğer 5 tavşan yakalıyor iseniz, vaktinizin tamamını avcılığa ayırdığınız için meyve toplayamazsınız. Yada 200 böğürtlen toplamak için vakit ayırıyor iseniz, bu durumda 5 tavşana yakalayamazsınız Yani bu noktaya ulaşmanız imkansız. Eğrinin dışında kalan herhangi bir noktaya ulaşılması mümkün değildir. Sadece, eğrinin altında kalan tüm noktalara ulaşabilirsiniz. Ki bütün bu noktalar mümkün Örneğin bu nokta. 1 tavşan yakalamak ve 200 böğürtlen toplamak son derece kolay. Bu optimal bir nokta mı? Tabii ki değil. Çok daha fazla tavşana veya böğürtlene sahip olabilirdiniz. Eğer 200 böğürtlen topluyor iseniz daha fazla tavşan yakalayabilirdiniz Bu noktaların tümüne ulaşabilirsiniz, ancak bunlar verimliliğinizin en üst düzeyde olduğu noktalar değil. Buradaki noktalar efektif değiller. Eğer bu noktadaysanız, ya yeterince odaklanmıyorsunuz, ya da başka bir sebep var. Eğer iki çeşit ürün üretebilen bir fabrikadan bahsediyor isek bu noktada fabrikanın kaynaklarını optimum şekilde kullanmadığını söyleyebiliriz. Eğrinin üzerinde bulunan tüm noktalar ise efektiftir, yani mümkün olan en üst düzeyde verimliliğe sahiptir. Bu eğri üzerinde yer alan bu olasılığın, gene bu eğri üzerinde bulunan buradaki olasılığa göre daha iyi olduğunu söylemiyoruz Bu eğri üzerinde bulunan noktaların tümünün, diğer olasılıkların tümünden daha verimli olduğunu söylüyoruz Eğer bu eğri üzerinde bir noktada bulunuyorsanız, elinizdeki üretim olanaklarını mümkün olan en verimli şekilde kullanıyorsunuz demektir.