Uzun Vadeli Arz Eğrisi ve Ekonomik Kâr

Arkadaşlar merhaba son videolarda, portakal suyu piyasası üzerine en azından firmasal düzeyde – yeterince kafa yorduk Portakal suyu imalatı işinde ortalama toplam, ortalama değişken ve marjinal maliyetlerin neler olduğunu tartıştık Şimdi bakalım piyasa düzeyinde ne olup bitiyor Daha önce sadece arz ve talep eğrileri açısından incelediğimiz bir kavramı yeniden ele alacağız Bu, portakal suyu. Portakal suyu piyasası Şimdi arz ve talep eğrilerini çizelim şuraya. Bu eksen, litre başına fiyat ekseni. Mesela burası 1 Lira olsun, burası 50 Kuruş.Burası da 0 olacak Bu eksen de, miktar olsun. Haftada üretilen litre cinsinden. Ama portakal suyu piyasasının tamamından bahsediyoruz burada O halde bunun birimi, “milyon litre bölü hafta” olmalı. Hafta başına milyon litre yani. Bu 1 olsun, bu 2; 3, 4, 5 ve 6 Şimdi ben bunu geçen videoda gördüğümüze kıyasla biraz basitleştirmek istiyorum Diyelim ki portakal suyu piyasasındaki arz eğrisi Bu kez dikkatli olacağım Bu, kısa vade arz eğrisi. Yani kısa dönem arz eğrisi. Aşağı yukarı böyle bir şey Arz eğrisi bu ve bu, piyasanın tamamı Tüm portakal suyu üreticilerini kapsıyor yani. İlk litreyi üretmek bile 20 kuruşa mâl oluyor. Sonra, üretilen her litrede maliyet sürekli olarak artıyor. Yani litre başına düşen marjinal maliyet, piyasanın tamamında yükseliyor Çünkü portakalı gittikçe daha uzaktan getirtmeleri gerekiyor.Yani bu, arz eğrisi. Ama marjinal maliyet olarak da düşünebilirsiniz Evet marjinal maliyet eğrisi Şimdi, buraya keyfi bir talep eğrisi çizelim. Talep eğrisi, mesela, şöyle bir şey olsun Halihazırdaki talep bu, diyelim.Mevcut talep eğrimiz böyle Şimdi bu grafiğe, firmaları, yani portakal suyu üreticilerini, ekonomik kâr açısından nötr kılan yani Ekonomik kârı sıfır yapan fiyatı ekleyeceğim Yani bu seviye, mevcut denge fiyatımız oluyor Bu fiyatta, yani litre başına 50 Kuruş seviyesinde, ekonomik kâr sıfırdır.Yazayım: Ekonomik kâr eşittir 0 Hatırlayın, ekonomik kârın sıfır olması, muhasebe kârının da sıfır olduğu anlamına gelmez. Şirketler bu fiyatla da para kazanıyor olabilir, ama bu işi yapıp yapmamak konusunda kararsızdırlar. Kazandıkları para, bu iş için başka işlerden vazgeçmelerine yol açan fırsat maliyetiyle aşağı yukarı kafa kafayadır. Yani “ekonomik kâr eşittir sıfır,” dediğimde – ki bazen buna “normal kâr” dendiği de olur Bu fiyat, insanların bu işe girmekle bu işten çıkmak arasında kararsız kaldıkları fiyattır Eğer ekonomik kâr pozitifse, daha çok kişi bu pazara girmeye çalışıyor demektir ve eğer ekonomik kâr negatifse, insanlar sabit giderlerini bitirmeye çalışacak mesela ekipmanlarını elden çıkartacak; işçi sözleşmelerinin süresinin dolmasını bekleyecek ve bu pazardan çıkacaktır. İşte, sıfır noktası burası Şimdi, iki durum düşünelim.Diyelim ki, bir gazetede, bir araştırma makalesi yayımlandı. Hangi nedenle, bilmiyoruz Araştırma ne kadar iyi yapılmış, onu da bilmiyoruz. Ama diyor ki, “portakal sağlığa zararlıdır." Nedense böyle diyor. Şimdi, “portakal sağlığa zararlıdır,” diyen böyle bir araştırma yayımlansa, talep nasıl etkilenir? Tüm fiyat seviyelerinde, talep azalır. Ve yeni talep eğrisi şöyle bir şey olur Şimdi yakın dönem denge fiyatımız değişti.Denge miktarımız Hakeza eski denge fiyatı buydu. Grafiği böyle çizmiştim çünkü. Ekonomik kârın sıfıra eşit olduğu fiyat buraya denk gelmişti. Eski denge miktarımız da buydu – haftada 3 milyon litrenin biraz üstü.Yeni denge fiyatımız daha düşük Yeni ve daha düşük bir denge fiyatımız var artık Bilmiyorum, litre başına 40 kuruş gibi bir şeye denk geliyor herhalde. Dolayısıyla yeni denge miktarımız da eskisinden daha düşük. Şimdi, bu fiyatta n’oluyor? Görünüşe bakılırsa insanlar kısa dönemde üretmek istiyor.Çünkü marjinal maliyetleri burada ve Birçok videoda gördüğümüz üzere, fiyat, marjinal maliyete eşit olduğunda insanlar üretmek ister veya marjinal maliyeti marjinal gelire, yani istedikleri fiyata eşit kılacak miktarda üretim yapmak isterler. Ama az önce söyledik: ekonomik kâr elde edebilmek için litre başına 50 Kuruş alabilmeleri gerekiyor Şimdiyse, yani litre başına yaklaşık 40 Kuruş aldıkları bu durumda, ekonomik olarak zarar edeceklerini söyleyebiliriz. Yani burada kâr yok. Madem burada kâr yok, o halde bu işe devam etmeleri mantıklı değil Şimdi, kısa dönemde üretime devam etmeleri mantıklı. Yüklenmiş oldukları ekipman maliyetlerinden ve işçi sözleşmelerinden sonuna kadar faydalanmak isteyeceklerdir. Ama fiyatlar bu kadar düşükken, zaman ilerleyip ekipmanlar eskiyince, yenilerini almak için hiçbir nedenleri olmayacaktır. İşçi sözleşmelerinin süresi dolduğunda, bu sözleşmeleri yenilemek için de ortada bir neden kalmayacaktır Bu süreler dolduğunda, insanlar kepenk kapatacaktır. Kepenk kapattıklarında, iki şey olacaktır Piyasada üretilen miktar azalacak ve fiyatlar yükselecektir.Yani bu noktaya ulaşana dek bu eğri üzerinde yükselmeye devam edecektir Bu, litre fiyatının tekrar 50 kuruşa denk geldiği nokta. İnsanlar artık nötr Firmalarını kapatmayacaklar. Uzun dönemde, bu yeni denge fiyatı ve denge miktarına ulaşacağız Şimdi , başka bir durum düşünelim Yine bir gazete haberi çıkıyor Ama bu kez portakalın sağlığa zararlı olduğunu söylemiyor da, şöyle diyor “Portakal sağlık için çok yararlı! Ömrü uzatıyor. Portakal dünyadaki en iyi şey!” Peki şimdi bu durumda da, tüm fiyat seviyelerinde talep artıyor Yeni talep eğrisi böyle bir şey oluyor. Ve denge miktarı yükseliyor.Tabii denge fiyatı da. Fiyat, ekonomik kârın 0 olduğu seviyeden daha yüksek olduğu için, insanlar çok iyi ekonomik kârlar elde ediyor yani İnsanlar önceden bu işe girmekle bu işten çıkmak arasında kararsızdı.Ama bu noktada, birçok kişi, bu işe girmeye teşvik olmuş halde Yani n’oluyor? Daha fazla insan daha fazla ekipman satın alıp, daha fazla işçi istihdam ediyor ve onlar bunu yapınca, miktar artıyor ve fiyat düşüyor. Yani uzun dönemde, tekrar bu doğruya iniyoruz Fiyat bu seviyeye gerilediğinde, yeni insanların bu işe girmesi için hiçbir neden kalmıyor Tamamen nötr kalıyorlar bu konuda. Yani kısa dönemde, talep eğrisinin kısa dönem arz eğrisiyle kesiştiği noktaya bakıyoruz Uzun dönemdeyse, talep eğrisinin bu yatay çizgiyle nerede kesiştiği ilgilendiriyor bizi ki bu yatay çizgi, ekonomik kârın sıfır olduğu fiyat. Bakın şu, daha önceki videolardakinden daha doğru bir yaklaşım olucak Bu yatay doğruyu, uzun dönem arz eğrisi olarak düşünebiliriz. Peki ne anlatıyor bize? Diyor ki İnsanların ekonomik kâr konusunda nötr olduğu durumda Uzun dönemde üreteceğimiz miktar ancak gerekli arz miktarı kadar olur. Buraya indiğimizde, evet, insanlar ellerindeki sabit maliyetleri tüketmeye çalışır Sabit maliyetleri tükettikten sonra da bu işe devam etmek için hiçbir nedenleri kalmaz. Dolayısıyla bazıları piyasadan çekilir. Fiyat yükselir, miktar azalır.Tekrar uzun dönem arz eğrisine döneriz Bu eğrinin talep eğrisiyle kesiştiği noktaya. Tersi gerçekleşirse.Yani ekonomik kâr yüksek; pazara bolca yeni katılım oluyor Fiyat düşüyor, arz yükseliyor Ve yine uzun dönem arz eğrisine dönüyoruz.Daha doğrusu, yeni talep eğrisinin uzun dönem arz eğrisiyle kesiştiği noktaya dönüyoruz