Yeşil Sahra'daki Kaya Sanatı

o Sahra Çölü Afrika'nın tüm Kuzey kesimini kapsayan dünyanın en büyük sıcak çölü dür Tabi bu çok her zaman bu kadar sıcak ve kurak değildi arkeolojik ve jeolojik araştırmalar Sahra çölünün Binlerce yıl boyunca büyük iklim değişikliklerine uğradığını gösteriyor doğal iklim değişiklikleriyle kuzeye doğru ilerleyen Afrika Muson yağmurları bölgenin coğrafi yapısını değiştirdi 11500 ila 5 bin yıl önceki Bu dönem nemli Afrika veya yeşil Sahra dönemi olarak bilinir bu dönemde yağış çok fazla görüldüğü için Sahra topraklarında çok sayıda kanal ve gölün geçtiği Çayır ve otlaklar mevcuttu Sahra'daki bu elverişli coğrafi koşullar sayesinde insanlar avlanarak Mahsun toplayarak balık tutarak ve bu verimli topraklarda hayvan sürerek Binlerce yıl yaşadılar arkaya sanatı Sahra O geçmiş zamanlarda yaşamış insanların hayatlarını belgeleyen en iyi tarihi kayıtlardan biridir Kaya sanat örneklerinde Sahra'nın günümüzde olduğundan çok daha yeşil ve nemli olduğu bir zamanı gösteren olağanüstü yaşam manzara ve hayvan görüntülerine rastlayabilirsiniz bu örneklerden bazılarının 8 bin ila 12 bin yıllık geçmişe sahip olduğunu biliyor bu avcılığın başladığı bu dönemde sıklıkla kaya üzerine oyulmuş vahşi hayvan resimlerine rastlarız oyma resimlerde gördüğümüz bu büyük memeliler yeşil Sahra döneminin ilk zamanlarındaki Çayır veya Sulak ortamlara Özge hayvanlardır bu oyunla resimler Sahra toprakları üzerindeki Vahşi Yaşamı ve oradaki avcı-toplayıcı Balıkçı kültürleri yansıtıyor Sahra'nın merkezindeki mesak satta fakat platosunda Sahra'da bulunan en eski örnekler de dahil olmak üzere binlerce Kaya sanat örneği bulunuyor Bunlardan biri iki metreden daha uzun yani gerçek boyutlarında resmedilmiş yavrularıyla birlikte yürüyen bir timsahın olduğu büyük bir oyma reis Bu resim Sahra'nın henüz demli topraklara sahip olduğu kanallarında timsahların olduğu yaklaşık 5000 yıl önceki bir tarihe uzanıyor şu Bugün bile hala o Zara'nın ıssız bağlarında birkaç timsah popülasyonunun mevcut olduğunu biliyoruz bu ama Resimde büyük bir firin yanında duran bir insan figürünü ana hatlarını görüyoruz Bu resim avcılığın başladı dönemdeki naturalist arzın güzel bir örneği Muhtemelen burada resmedilen o dönem geniş çayırlarda ve ormanlık alanlarda dolaşan ve günümüzde büyük ölçüde Güney ve Doğu Afrika'da rastlanan bir Afrika Savan fili bu iki istisnayı zürafa olması Nijer'in Kuzey doğusunda bulunuyor bu bölge iki bin yıllık bir süre boyunca Sahra sınırlarını Aşan Kervan ticaretin bir parçasıydı ancak arkeolojik kanıtlar burada 8 bin yıldan daha öncesine uzanan bir yerleşim olduğunu gösteriyor Bu gerçek boyutlarındaki 5,4 metrelik iki zürafa olmasını zemin s şu anda iken görmek mümkün değil Ancak Kaya tırmanarak görülebilir bir ister istemez o dönemde geniş çayırlarda dolaşan bu uzun boyunlu zarif hayvanları izleyen ve gördükleri sahneyi kayaya uyup gelecek nesiller için ölümsüzleştiren eski insanlar zihnimizde canlanıyor bugün Sahra'da bulunan Kaya sanatı örneklerinin çoğu yaklaşık 7 bin 500 ila 4 bin yıl önceki pastoral dönemden kalma Ama bu tür dakikaya sanat örneklerinde evcilleştirilmiş büyükbaş hayvanlara ve günlük yaşamdan pastoral sahnelere rastlıyoruz 7500 yıl önce Sahra'nın giderek kucaklaştığı ve yeşil alanın azaldığı bir dönemde hayvanların ilk kez evcilleştirmeye başlanmasının yerel halkın yaşam tarzında önemli bir değişiklik yarattığını biliyoruz cezaevinde bulunan tasili najer platosunda o ağlayan inekler olarak bilinen bir bölge var ustaca oyulmuş Bu resimlerde yüzlerinden aşağı doğru süzülen gözyaşlarıyla uzun boynuzlu büyükbaş hayvanlar görüyoruz Bu büyükbaş hayvanların resmedildiği dönemin Sahra'nın daha yağışlı olduğu 7000 ilahi 8000 yıl önceki bir zamana uzandığı düşünülüyor bu oyma resimleri ilişkin yerel bir Efsaneye göre sürüsü için su bulamayan Bir çobanın onları izleyerek kayaya oyup resmettiği ne inanılıyor iki birilerine bakarsak yaklaşık 8000 yıl önce bu bölgede Bir kulaklık dönemi olduğunu söyleyebiliriz Bu da yerel efsaneyi doğruluyor şu yaklaşık 2 bin yıl önce Sahra bugün olduğu kadar kurak bir yerken Kuzey Afrika'da develerde vardı Bıdı develerin sert iklimlerde hayatta kalma yetenekleri sana sınırlarını Aşan Kervan ticaretin gelişmesine olanak sağladı bu insanlar satacaklar malları ve fikirleriyle çölde ilerlerken yeni bir kaya sanatı türü gelişti bu Yeni dönemde ve dönemi olarak bilinir Bu döneme ait resimler de develerin yanı sıra son derece detaylı insan figürleri keçi sürüleri Kervanlar palmiye ağaçları avlanma ve savaş sahneleri de görüyoruz Bu örnekte gördüğümüz de ve Sahra'nın Güney ucunda çatla bulunan Ve muhtemelen hayvan sürülerinin bulunduğu bir kampı temsil eden karmaşık bir sahnenin bir parçası Sahra boyunca karşımıza çıkan Kaya sanatı örneklerinde develere sıklıkla rastlarız ısıya dirençleri ve az miktarda suyla hayatta kalma yetenekleri develeri o bölgede yaşayan insanlar için önemli hayvanlar haline getirdi bunun izleri ekonomik hayata ve yaşam tarzlarına da yansıdı develerin Sahra boyunca insanları malları ve eşyaları taşıdığını düşünür o çölün gemileri olarak görülmeleri şaşırtıcı değil yaklaşık 7000 yıl önce Sahra doğal iklim değişimleri ile birlikte çöle dönüşmeye başladı otlaklar kuruyup Göller yok olurken yağmurun oluşmasına yardımcı olan bitki örtüsü de giderek azalınca çölleşme süreci hızlandı bu durum yağmurların azalmasına ve toprağın nemi tutma özelliğini yitirmesine neden oldu Sonuç Elbette ıssız bir çöl sararak uzaklaştıkça Kaya sanatı da geçmişteki yaşamı ve Binlerce yıl boyunca burada yaşayan insanları ve hayvanları belgeleyen en iyi kanıtlardan Biri haline geldi asıl amacı ve anlamı çoktan kaybolmuş olsa da bu ama resimler etkileyici gücünü hala koruyor Bu resimler sayesinde Binlerce yıl önce yemyeşil çayırların uzandığı Sahra'da yaşayan insanların dünyasına dair bir fikrimiz oluyor Ne yazık ki bu o insan kaynaklı ölçüsüz iklim değişiklikleri Kaya sanatına zarar veriyor ve sonsuza dek Yok olmasına sebep oluyor Bununla birlikte binlerce yıllık ortak insanlık tarihimiz de kayboluyor şu ora