Ders 4: Altılık, Dokuzluk ve Onikilik Ölçüler

Şimdi 6/4 zamanına, 6 4lük zamana… Amerikalı besteci Joseph Schwantner’ın The Poet’s Hour ŞAİRİN SAATİ isimli eserinden bir örnek vereceğiz. Ölçü başına altı vuruş bulunuyor ve her çeyrek nota bir vuruşa denk düşüyor. Sıradaki zaman 6/8, altı sekizlik ölçü başına altı vuruş bulunuyor ve her sekizlik nota bir vuruşa denk. Bu biraz daha karmaşık bir zamandır. Yavaş tempoda her ölçüyü, ölçü başına altı vuruş olarak düşünebiliriz. Ama tempo hızlıysa ölçüyü iki vuruşa böleriz ve her vuruş üç adet sekizlik notaya ya da noktalı bir çeyrek notaya denk gelir. 6/8’e yavaş tempolu bir örnek vermek için Ravel’in balesi Daphnis and Chloe’den obua ve İngiliz kornosunun çaldığı güzel bir pasaj dinleyeceğiz. Hızlı tempolu 6/8 için, altı sekizlik için Stravinsky’nin Firebird/Ateşkuşuw balesinden Firebird teması çeşitlemesini dinleyelim. 9/8, aynı şablondadır. Yavaş tempoda her bir sekizlik nota bir vuruştur ve ölçü dokuz vuruşluktur Hızlı tempoda nabız/vuruş üçlüktür, noktalı bir çeyrek nota bir vuruşa denk gelir. 12/8 de oniki sekizlikte aynı şablona uyar. Yavaş tempoda ölçü başına oniki vuruş bulunur ve her vuruş bir sekizlik nota uzunluğundadır. Stravinsky’nin Firebird’ünün açılışına baktığımızda yavaş tempolu bir 12/8’le karşılaşırız, bir ölçüde oniki vuruş hissiyatı vardır. Aynı girişin bir kaç ölçü sonraki yorumuna baktığımızda ise, nabzın dört vuruşa dönüştüğünü görürüz ve noktalı çeyrek nota bir vuruşa denk gelir.