If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Hitler'in Yükselişi ve Naziler

Nazizm'in başlangıcı. 2. Dünya Savaşı hakkında daha fazla bilgi için buraya tıklayın. Orijinal video Sal Khan tarafından hazırlanmıştır.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

bu Adolf Hitler ilk olarak kendini Birinci Dünya Savaşı'nda Alman ordusunda gösteriyor O sırada Batı Cephesi'nde haberci o zaman haberci askerler var ve Hitler de bunlardan biri de pek çok ödül kazanmış Aslında çoğu kişiye göre Burası yani Ordu Hitler'in hayatının anlamını bulduğu yer bunu askeriyenin bir parçası olmakta ve açıkçası savaşın kendinde buluyor Tabii 1918'de Savaş bitiyor Aslında daha öncesinde Kayser yani İmparator tahttan vazgeçmişti Cumhuriyet kurulmuştu Cumhuriyeti kurup iktidara Gelmek isteyen Cumhuriyeti hükümet Kasım ayında müttefik devletlerle Ateşkes imzalamıştı bu Hitler tarafından hiç hoş karşılanmıyor doğrusu Ordu'daki Çoğu kişi bunu çok hoş karşılamıyor onların bakış açılarına göre Kasım suçluları da dedikleri Kayseri'den sonra iktidara geçen bu kişiler onları sırtından bıçakla masaydı Eğer Almanya bir dünya savaşını kazanacaktır ve bu durumda sırtından bıçaklama teorisi söz konusu sırtından bıçaklama iktidara geçip ateşkesi imzalayanların Almanya'yı sırtından bıçaklaması buna inananlar sadece Hitler gibi düşünenler değildi askeriyede üst düzeyli bazı Subaylar yöneticiler ve generaller de buna İnanıyordum mesela Örneğin Burada gördüğünüz General ludendorff tüm Alman ordusundan sorumlu iki kişiden biriydi ve o da buna inanıyordu diğer sorumlu kişi de he neden durdu de n'dour sırttan bıçaklama teorisine inanıyordu ve eğer yönetimi ele geçiren Kasım suçluları müttefiklerle Ateşkes imzalanmasaydı Savaşı kazanmış olacaklarını düşünüyorduk daha sonra 1919'a geçiyoruz Hitler gibi düşünenlere göre işler sadece daha da kötü bir hal almıştı tüm savaş suçlarını almanlara yıkan ve sayfa Ne saçması imzalanmıştı bu büyük savaş tazminatı kaynak halinde ödeniyordu yani Hem para olarak hem kaynak olarak ödeniyordu toprakların Büyük bir kısmı müttefiklere bırakılmıştı ya da buralarda yeni devletler kurulacaktı bu sonra var mı var Cumhuriyeti resmi olarak kurulmuştu baymar Cumhuriyeti deniyor buna Çünkü yeni Alman Anayasası Vay marketinde hazırlanmıştı anayasa yönetimi parlamenter demokrasi olarak belirliyor Bu yüzden de devletin ismi Cumhuriyet Bu yüzden Cumhuriyet deniyor Ancak bu biraz tuhaf bir parlamenter demokrasi Aslında makul derecede güce sahip olan doğrudan seçilmiş devlet başkanına Özellikle de Acil durumlarda büyük bir güç veriyordu bu anayasa daha sonra Hitler on yıl sonra iktidara geldiğinde Örneğin bu güçten önemli ölçüde yararlanacaktır the ama 1919 yılında Hitler savaşın bitmesine çok üzülmüş Bir askerdi ve askerlerinin bir parçası olarak kalmaya devam etti askerinin bir parçası olarak O zaman işçi partisine sızmak ya da casusluk yapmak üzere görevlendirildi Almanca'da bu partinin kısaltması de ape Türkçe çevirisi Alman İşçi Partisi oluyor doğrusu itler aşırı milliyetçi olan Alman İşçi Partisi'nden bayağı bir etkileniyor aşırı milliyetçi derken Alman ırkının üstünlüğünden bahsediyoruz Bu tamamen Eğer sırtımızdan bıçaklanma saydık Savaşı kazanacaktı düşüncesiyle aynı kefede aslında aynı zamanda Parti komünist karşıtı anti-komünist kapitalist karşıtı yani Antikapitalist etnik azınlıklar karşıtı anti etnik ya da diyebiliriz ve biraz Sada anti Audi yani Yahudi karşıtı Hitler Tüm bu fikirleri çok etkileyici buluyor orda açıklığa kavuşturalım insanlar aşırı milliyetçi gruplardan bahsettiğinde çoğu zaman onlara aşırı sadece hitap ederler aşırı sağ bu partide böyle nitelendiriliyor bu video loji aynı zamanda biliyorsunuz kapitalist olarak da görüldüğünden bu durumu biraz daha açıklığa kavuşturuyor aşırı milliyetçiler s uluslarını ve ulusun belirleyicisi olarak gördükleri ırklarını her şeyin üstünde tutuyorlar Neyse yani komünist karşıtı lar eşit gelir dağılımına karşılar ve aynı zamanda biliyorsunuz komünistlerin savunduğu düzende Özel mülkiyet olabildiğince az hata olmaması gerektiği savunuluyor ki anlayışı Partisi burada karşı buna inanmıyor ama aynı zamanda dizginlenmiş kapitalizme Özellikle de bir ulusun çıkarlarının önüne geçecek kapitalizme de karşılar Hitler de bu ideolojiden ve Alman İşçi Partisi'nden Çok etkileniyor ve 55'inci üye olarak partiye Katılıyor Hitler 55. üye olarak partiye Katılıyor rfa fark etmişsinizdir ki bu noktada çok ama çok küçük bir partimiz Bu Alman İşçi Partisi daha sonra 1920'ye geliyoruz 1920 AK Parti liderliği konusunda Hitler biraz dikkatleri çekmiş biri görülüyor ki Hitler genelde başkalarıyla tartışırken O başkaları hitler'i dinliyor Yani aslında çok iyi bir konuşmacı ve diğer insanlar üzerinde etki bırakabiliyor Böylece ona daha çok konuşma yapma şansı tanıyorlar Bunun için izin veriyorlar ve gitgide parti içinde daha çok etkiye sahip oluyor bir partinin Özellikle de milliyetçiler adına daha çok dikkat çekici olması için genellikle partinin ismini değiştirirler Alman İşçi Partisi bunu yapıyor ve Parti'nin adını başına Nasyonel Sosyalist ekliyorlar yani Nasyonel Sosyalist Alman İşçi Partisi oluyor ve HP Alman şifresini kısaltmasıyla şimdi bu n s d a p oldu Oldu tabi Parti üyeleri Aslında nasyonalist i Almanca söylemeye çalışırken nasyonalist kelimesini kısaltarak kendilerine Nasi Naziler diyorlar Nazi da bu şekilde Nazi deyimi bu şekilde ortaya çıkıyor Hitler Aslında Naziler için Burada gördüğünüz sembolü Sivas tikayı içeren bir logo tasarlıyor svastika svastika önemlidir anlatmaya değer Çünkü çok eski bir sembolün tuhaf bir değişime uğramış hali svastika Hitler ve Naziler Almanların arayanların soyundan geldiğini ya da arayanların enayi örneği olduğunu söyleyen bu mitolojiyi oluşturmuşlardı arayanlar bütün uygarlığın gelişmesinden sorumlu olan Üstün ırktır Bu bir aslında yanılgıdır Çünkü tarihte aryan ırkı olsa da onların soyundan gelenlerin en belirgin örneği açıkçası iranlılarla Hintliler dir Aslında buradaki sivaslica sembolünü bir Hindu tapınağında görebilirsiniz ama o şu an nazilerle ilişkilendirildiği miz sembolle uzaktan yakından ilgisi olmayan bir şey bu daha çok uğruni şansın eski in dolardaki sembolü ama Nazi bu sembolü gasp etmişler kendilerine yön tuşları ve kendileri için kullanmışlar Ancak onlar için bunun gibi bir sembolü sahip olup üstünlüğü hakkında bir mitoloji oluşturmak çok önemli bir fikirdi mesela dini bir sembol olan hacca herkes inanabilir ve diyebilir ki ben hristiyanım Ama buna karşılık svastika En azından Hitler'in ve naziler'in Kafasında ırksal bir sembolü Yani kendi üstümü ırklarını temsil ediyordu İşte bu yüzden önemlidir kendini üstün ırk olarak görüyorlardı ve diğerlerini daha aşağıda görüyorlardı ve sorun çıkartan kişiler ve Irklar olarak görüyorlardı Örneğin Yahudileri daha az ağrı ilk olarak görüyorlardı aynı zamanda komünizmi de daha az ağrı bir fikir yaklaşım olarak görüyorlardı hitlerde Parti içerisinde gitgide daha çok tanınmaya başlamıştı Parti Üyeleriyle büyümeye devam etti 1921'de Parti'de bazı anlaşmazlıklar yaşandı ve bazıları Parti'den ayrılmakla tehdit ettiler ipler dedi ki bu Eğer böyle yapacaksınız ben bu parktan ayrılırım sonra da Parti dekiler şunu düşündüler Hitler partiye çok değer katıyor duvee Hitler ayrılırsa partide bir dağılma yaşanabilirdi böyle düşündüler ve bu yüzden hitler'i partinin başına getirdiler Hitler başa geçiyor ipler nasip Partisi'nin başkanı oldu bu noktaya kadar Hitler zaten tanıyordu ve konuşma olayında gitgide daha da tanınır hale gelmişti çok iyi bir Hatip olarak ün salmıştı oldukça küçük bir grup olsada şu anda Nazi Partisi'nin de birkaç bin üye vardı artık Ancak daha sonra var mı almanya'sında İşler kötüleşmeye başladı enflasyon yükselmeye başladı Hiper enflasyon dediğimiz olgu yaşıyordu Almanya ekonomi kötü olduğundan tazminatı ödeyebilmek için hükümet Para üzerine para basmaya devam ettim aslında Bu Dünya tarihindeki en yüksek Hiper enflasyon vakalarından biridir paranın değerini Bakın bu grafikte görüyorsunuz 1919'dan 1923'e kadar değer iyice azalıyor bir milyon ve her katta değil neredeyse bir trilyon kat kadar değer kaybediyor Yani açıkçası para değersiz bir kağıt haline dönüşüyor enflasyon Tüm bu zaman boyunca yaşanıyor ama 1922'de 23 yıllarında ilmek kazandığını görebiliyoruz 1922'de aynı zamanda Mussolini İtalya'da başa geçiyor Ve bunu da Roma üzerine yürüyerek yapıyor mussolini'nin Roma'ya yürüyüşü bu Mussolini bir faşisttir işte kelime buradan geliyor O faşist Partinin bir üyesi faşistlerin fikirleri Aslında naziler'in ki ne çok yakındı bunlar tamamen aşırı milliyetçilik ırksal üstünlük ve çok güçlü bir Hükümet kurmak üzerine fikirler di bu fikirler hitler'e de ilham kaynağı oluyor var Cumhuriyeti ekonomik zorluk yaşıyor komünistlerin de dahil olduğu diğer gruplarda darbe teşebbüsünde bulunuyorlar ama onlar baş aramıyorlar işler Gittikçe daha istikrarsız bir hale geliyor Daha sonra 1923 senesinde geliyoruz enflasyon aşırı kötü bir duruma bir Enflasyonun gelebileceği en kötü duruma geliyor para tamamen değersiz ekonomi tam bir çöküşe doğru gidiyor Üstelik artık Almanya Fransa ya tazminatı ödemeden Fransa ruhr bölgesinde işgal etmiş Fransa ruhr Bölgesi'ni işgal ediyor Versay Barış Antlaşması'ndan hatırlayacaksınız sar bölgesi zaten işgal edilmişti işgal altındaydı ve bütün kömürlerde Fransa O biliyordur bölgesinde önemli bir diğer Kömür ve Çelik üretim bölgesi idi şimdi o da tamamen Fransızların işgali altındaydı birçok sivil bölgenin dışına çıkmaya zorluyorlar the Fransızlar ve birçok işçi de Maden ve fabrikalarda çalışmaya zorluyorlar sonra da tüm bu kaynakları Fransa yanak ediyorlar Bu ekonomiyi daha da zayıflatıyor Ve bu çok büyük bir aşağılama oluyor Alman halkı için Versay Barış Antlaşması Almanların Özellikle de milliyetçilerin aklında yeterince kötü bir yere sahipti ama şimdi bir de Fransızlar tarafından aşağılanmaya eklendi buna Bu sadece milliyetçiler arasında böyle düşünüyor genel Alman nüfusu bu konuda çok ama çok üzgün bu Naziler gibi aşırı milliyetçi gruplara da gaz Veriyor Yeni yıla girerken gördüğüm okuduğum tahminlere bakarsak 10 bini Aşan Parti üyesi var artık Alman İşçi partisinde ve daha sonra da bu partinin üyeleri onbinleri de aşıyor daha sonraki yıllarda yani yılın sonraki ayları ne sorusu düzeltiyorum Pardon Nasi partisinde tahmini olarak 40 bin ila 55 bin kişi arasında üye var Bunlar sadece resmi sayılar Bunun dışında sayıları gittikçe artan üye olmayan ama sempati duyan çok sayıda insan var Bir sonraki videoda iplerin 1923'ün sonlarında bunu bir şans olarak değerlendirdiğini göreceğiz o Mussolini den İlham alıyor ekonomi çöküyor Almanlar Fransızlar tarafından aşağılanıyor ve özellikle de Naziler gitgide daha popüler olmaya başlıyorlar o