Kamera Lensleri

İğne deliği kameramızla parlak bir görüntü elde edebilmek için, diyafram açıklığının çok geniş olması gerektiğini öğrenmiştik. Ama bunu yapınca, sahnenin her noktasındaki ışık ışınları, görüntü düzlemi üzerinde daha geniş bir alana yayıldığı için, elde ettiğimiz görüntü bulanık oluyordu. Hemen bir örnek verelim. Işık ışınları sağdan ve çok uzaktaki Güneş gibi bir kaynaktan geliyor gibi de paraleller. Açıklık çok ufak olduğunda, görüntü düzlemi üzerindeki çok ufak bir nokta sadece aydınlanır. Daha geniş bir açıklığın işe yaraması için de, bu ışınların hiçbirini atlamadan tek bir noktaya odaklanmalarını sağlamak. Yani bir diğer deyişle bu ışınları kırmak gerekir. Peki, ışığı kırmak istediğimizde ne kullanırız? Tabii ki de bir lens! Fotoğrafçılık dilinde bu parçalara “objektif” dendiğini de duyabilirsiniz. Kameramıza bir lens ya da objektif eklediğimizde, ışınlar aynen bu şekilde birbirlerine yaklaşır. Paralel ışınların birleştiği noktaya da “odak noktası” diyoruz. Lensin şekli ve eğriliği, ışınların ne kadar keskin bir şekilde kırılacağını belirler. Lensin eğriliğini arttırırsak, ışınlar, lense yakın bir noktada odaklanır; eğriliği azaltırsak da, odak noktası lensten uzaklaşır. Bizim istediğimiz şey ise, ışınların tam olarak görüntü düzlemi üzerinde odaklanmaları sayesinde net bir görüntü elde edebilmekten ibaret. Lens ve görüntü düzlemi arasındaki herhangi bir uzaklık için, ışınları görüntü düzlemi üzerinde odaklayacak bir lens dizaynı ya da lens eğriliği vardır. Lensin, paralel ışınları odakladığı uzaklığa, lensin “odak uzaklığı” deniyor. Örneğin diyafram açıklığına yakın bir yere odaklayan bir lens kullandığınızda, görüntü alanınız genişler. Bu tip lenslere de “geniş açılı” ya da “ultra geniş açılı lensler” deniyor. Şu an burada kullandığımız gibi 28 milimetrelik bir lensin, odak uzaklığı 28 milimetredir ve geniş açılı bir görüntü elde etmenizi sağlar. Bunun yanında, ışığı açıklıktan uzak bir noktada odaklayan bir lens de kullanabilirsiniz. Bunlara da “uzun lensler” adı veriliyor. Telefoto lensler uzun lenslere örnektir. Şu an kullanılan, 120 milimetrelik lensin odak uzaklığı adından da anlaşılacağı gibi 120 milimetredir. ve bu lensle, sahnenin sadece kısıtlı bir kısmını görebilirsiniz. Şu anki 50 milimetrelik lens ise bize insan gözüne benzer, doğala yakın bir perspektif sunar. Farklı lensler ile doğru bir görüntü elde edebilmek için kameramızın içindeki film ya da ışık sensörleri birbirinden farklı ve uygun miktarda ışığa ihtiyaç duyar. Işık az olursa, karanlık yani siyah, çok olursa ise beyaz görüntüler ortaya çıkar. Kameranın ne kadar ışık alacağını, yine milimetre cinsinden ölçülen diyafram açıklığını ayarlayarak kontrol edebiliriz. Buna benzeyen bazı SLR kameraların diyafram açıklığı, bu halkayı çevirerek ayarlanır. Tabii, halka üzerindeki sayıların milimetre cinsinden olmadığını bilmenizde fayda var. Bu sayılara “f stop ” deniyor ve lensin odak uzaklığının diyafram açıklığının çapına oranı olarak hesaplanıyor. 50 milimetrelik bir lenste 25 milimetrelik bir diyafram açıklığı elde etmek için, 50 bölü 25 eşittir 2’den, f stop’ın 2 olması gerektiğini buluruz. Lensin odak uzaklığından bağımsız olarak ne kadar ışığın içeri girebileceğini ve gireceğini belirlediği için f stop’ları fotoğrafçılar oldukça önemserler. 100 milimetrelik bir lens ile, f stop’ı 2 olarak belirleyerek bir görüntü çektiğimizde, 50 milimetrelik bir lens ile, f stop 2’deyken çekeceğimiz görüntü ile aynı miktarda ışığın kameranın içine girdiğini söyleyebiliriz. Gördüğünüz gibi f stop çok önemli. Şimdilik videoya ara verip biraz pratik yapalım. Bu arada bu fotoğrafı f stop 2’deyken çektiğim bilinsin istiyorum!