Alan Derinliği

Bir önceki videoda, lenslerin, paralel ışınları görüntü düzlemine nasıl odakladıklarından ve bu sayede nasıl net bir görüntü elde ettiğimizden bahsettik. Eğer görüntü düzlemimiz odak uzaklığındaysa, çok uzaktaki cisimlerin görüntüleri net oluyordu. Örneğin, Joy’un kameradan yaklaşık olarak 1 buçuk kilometre uzakta olduğu, buna benzeyen bir sahne çektiğimizi düşünelim. Bu sahneye yandan baktığımızda, şöyle bir tabloyla karşılaşırız: Joy’dan gelen ve kameraya giren ışınların birbirlerine paralel olduklarını görebilirsiniz. Görüntü düzlemimizi, lensin odak uzaklığına yerleştirirsek, Joy “odakta” olur. Peki, bu sahnedeki yakında olan diğer cisimlerin görüntüsünü elde etmek istersek ne olur? Mesela Joy’un kameraya bu kadar yakın olduğunu düşünün, Şimdi Joy’dan gelen ve kameranın lensine doğru yönelmiş herhangi bir ışına bakmanızı istiyorum. Paralel olmadıklarını görüyorsunuz, öyle değil mi? Bu ışınlar lens üzerine bir açıyla düştükleri için, görüntüleri, görüntü düzleminin biraz ötesinde, buralarda bir yerde oluşuyor. Işınlar, görüntü düzlemi üzerinde düştükleri yerdeyse küçük noktalar yerine daha büyük daireler şeklinde yayılıyor. Bunun sonucunda da, “odak dışında” olan bir görüntü elde ederiz. Bu efekti daha net bir şekilde görebilmek için, ışınların odak dışı görüntülerinin alındığı bu sahneyi gözlemleyin. Bu bulanık dairelere “bulanıklık dairesi” ya da “hayalet çemberler” deniliyor. Bu durum, görüntü düzlemi üzerinde tek bir noktada odaklanmayan ışınların yarattığı bir durumdur. Görüntü odakta olduğundaysa, bulanıklık çemberleri o kadar küçüktür ki elde ettiğimiz görüntüde noktalar olarak görünürler. Joy’u odağa getirmek için, görüntü düzlemini biraz geriye almak yeterli olacak. Joy artık odak noktamızda! İğne deliği kameralarda, iğne deliğinin büyüklüğünün bir görüntünün ne kadar net ya da bulanık olacağını belirlediğini hatırlayın. İğne deliği küçücük olduğunda tüm sahne, “odakta” oluyordu. Araya bir lens geldiğinde, sahnenin sadece bir kısmının ya da diliminin odakta olduğunu ya da olacağını biliyoruz. Odakta olan bu kısmın ya da dilimin dışında bulunan; yakın ya da uzak diğer her şey, odak dışı görünür. Buna “alan derinliği” adı verilir. Film yapımcıları, alan derinliğini, lens seçimi ve açıklık ayarı yani f stop ile kontrol ederler. Şimdi de, birden fazla Joy’un, kameradan değişik uzaklıklarda bulunduklarında neler olduğunu görelim. Büyük bir f stop ile açıklığımız eğer çok küçükse, alan derinliği geniş olur yani bulanıktan nete geçişler dereceli gerçekleşir. Bunun ne anlama geldiğini anlayabilmek için tam odakta olan bir cisimle başlayalım. Uzaklaştığımda, bulanık alanın çok da değişmediğini fark ediyorsunuz, öyle değil mi? Bu gördüğümüz yerde alan derinliği fazladır yani derin bir alan derinliği vardır, dolayısıyla birden fazla Joy’un odakta olduğunu görebilirsiniz. Şimdi de, daha küçük bir f stop' la açıklığımızı azalttığımızı düşünelim ve yine odakta olan cismimizle başlayalım. Cismi çok az oynattığımızda bile bulanık alanın ne kadar hızlı bir biçimde genişlediğini görüyorsunuz değil mi ? Buna da “sığ alan derinliği” adı verilir ve sahnenin sadece çok küçük bir kısmı odakta olur. Büyük bir f stop’u yani küçük bir açıklıkla, derin bir alan derinliği elde ederiz ve tüm sahne odakta olur. Küçük bir f stop’u yani büyük bir açıklıkla ise, sığ bir alan derinliği elde ederiz ve sahnenin sadece bir kısmı odakta olur. İşte bu kadar. Sıradaki alıştırma da lens uzaklığı ve açıklığın alan derinliğini nasıl etkilediğini inceleyebileceksiniz.