Açık Uçlu Yatırım Fonları (1. Bölüm)

Merhabalar. Tanıştırayım, bu Pete. Pete kendisinin çok başarılı bir yatırımcı olduğuna inanıyor. Kendisine ve para yönetme becerisine o kadar inanıyor ki, günün birinde şunu diyor: Ben bir şirket kuracağım. Kurduğum bu şirkete para yatıracak yatırımcılar bulacağım. Ve sonra da toplanan o parayı yöneteceğim. Yönettiğim para üzerinden küçük bir komisyon alacağım ki, bu işi daha iyi yapabilmek için analistler işe alayım, gereken bilgisayarları alayım, ofis de lazım. Ve gidip şirketi kuruyor. Şirketin kaç payı olsun, kolay bir sayı seçelim, diyelim ki kurduğu bu şirketin 4 payı var. 4 pay dememin sebebi sadece hesaplama kolaylığı sağlayacak olması, gerçek hayatta yüzlerce veya binlerce pay olabilir. Ama diyelim ki yeni kurulan bu fon şirketinin sadece 4 payı var, ve Pete bu 4 payın da sahibi. Pete, kurduğu bu şirkete 400 $ yatırıyor. Veya şöyle de düşünebilirsiniz, Pete bu kurumdan 4 payı tanesi 100 $'dan satın alıyor. Her pay 100 $ değerinde. Aldığı fon payları da bunlar, burada çizdiklerim. Sonra gidip kurduğu bu şirketi SEC'e kaydettiriyor. Şunu da belirteyim, ben genel olarak yatırım fonu mekanizmalarını anlatıyorum. Örneğin ABD'deki düzenleyici kurumun adı SEC, Türkiye'de ise yatırım fonlarını ve genel olarak tüm menkul kıymetler piyasalarını düzenleyen kurum ise SPK, yani Sermaye Piyasası Kurulu. Temel bilgiler aynı, ancak her ülkede ilgili kanunlar, mevzuat, başvuru prosedürleri farklı. Kısacası, Pete gitti ve yatırım fonunu resmi otoriteye kaydettirdi. Fonu yönetmek üzere bir Fon Yönetim Şirketi kuruyor, ve bunu da gidip kaydettiriyor. Kurduğu Fon Yönetim Şirketi'nin ismi de Pete Inc. olsun. Pete, resmi otoriteye tescil başvurusunda bulunurken, şunları söylüyor: Şirketimizi kurduk. İleride yeni müşterilere de paylar satacağız. Bu satıştan gelecek parayı ben yöneteceğim, bunun karşılığında da yönetimim altındaki varlıkların belli bir yüzdesini komisyon olarak alacağım. Yönetimim altındaki varlıklar, yani müşterilerden topladığım ve yönettiğim paranın toplamı. Kısaltalım, YAV diyelim (mi?) Alacağım bu yönetim ücreti, Pete Inc şirketine gelir olarak kaydedilecek. Yönetim ücretinin de yıllık bazda %1 olduğunu düşünelim. Şimdi YAV sadece 400 $, yıllık %1 yönetim ücreti kesintisi dersek, bu 1 yılda 4 $ eder. Kendisini SEC'e kaydettirdi, yatırım fonunun tüzüğü oluştu, artık halktan para toplayabilir yatırım fonu için. Artık kendisini müthiş başarılı para yöneticisi olarak lanse edebilir. Gerçekten müthiş başarılı mı bilmiyoruz tabii henüz. Yatırımcılardan yönetilmek üzere para toplayabilir artık. İlerleyen videolarda göreceğiz, bazı fon tipleri tanıtım/reklam yapamaz, sıradan vatandaştan para alamaz, bunun en iyi örneği hedge fonlar. Hedge fonları, sadece nitelikli yatırımcı olarak adlandırılan, belirli koşullara uygun büyük yatırımcılardan para toplayabilirler. Pete'in kurduğu yatırım fonu, açık uçlu bir fon. Yatırım fonlarının çoğu da bu tiptedir, açık uçlu fondur. Diyelim ki ben de broşürlerini inceliyorum, anlattıkları da mantıklı geliyor, ve gidip Pete'in müşterisi olmaya karar veriyorum. Benim paramı da Pete'in yönetmesini istiyorum. Yani Eren Pete'e gidiyor, 100$ ödüyor ve bir pay yatırım fonu alıyor. Pete burada yeni bir pay oluşturdu, bunu da Eren'e verdi. Eren 1 payı aldı, karşılığında fona 100 $ yatırdı. Fonda artık 500 $ var. 100 $ daha ekledik. Şimdi, Pete'in yıllık yönetim ücreti ne kadar olacak, 500 $'ın yüzde 1'i, yani yılda 5 $ yönetim ücreti kazanacak. Diyelim ki parayı çok iyi yönettiler ve yatırım fonunun toplam varlıklarının değeri 1,000 $'a yükseldi, bu durumda bu 1,000 $'lık değer, 5 paya bölünecek. Yatırım fonu payı başına 200 $ eder bu. Yani herkes yatırdığı parayı ikiye katladı, Pete'e de biraz fon yönetim ücreti ödediler. Açık uçlu yatırım fonlarının işleyişi hakkında konuşmaya devam edeceğiz, bir sonraki videoda görüşmek üzere hoşçakalın.