Toplam Talebi Etkileyen Faktörler

Son videomuzda toplam talep eğrisi ile ilgili biraz kafa yormuştuk, ve neden aşağı doğru eğimli olduğunu anlamaya çalışmıştık. Bu durumu açıklayabilecek bir kaç gerekçeyi incelemiştik ve toplam talep eğrisinin aşığı yönlü eğiminin olası sebepleri ile ilgili konuşmuştuk. Mesela Zenginlik etkisi. - unutmayın, diğer tüm koşullar sabitken insanların cebindeki para miktarının, dış görünüşlerinin, işlerinin yatırım oranlarının değişiminden bahsetmiyoruz. Eğer sadece fiyatlar düşecek olursa insanlar birden kendilerini daha zengin hissedecekler. Çünkü sahip olduklarıyla daha fazlasını satın alabilirler. Bu da demek oluyor ki daha fazla talepte bulunabilirler ve böylece bu ürünler daha fazla üretilmek durumunda kalır yani Gayri Safi Yurtiçi Hasıla artmış olur. Bu, zenginlik etkisiydi. Aynı şekilde fiyatlar yükselirse, tam tersi olacaktır. İnsanların daha az parası olacak ya da yine aynı miktarda paraları olsa da bununla alabilecekleri daha az olacaktır. Böylece daha az talepte bulunacaklar ve GSYİH düşecektir. Diğer etmen ise, ya da "gerekçe" desem daha iyi olur çünkü bunlar yalnızca teori. Bu söylemlere biraz da şüpheyle yaklaşmanız gerekir öyle değil mi? Genel fiyat seviyesi azalırsa, faiz oranları da azalacaktır Faiz oranları azalırsa daha fazla yatırım yapılacaktır Yani düşen fiyatlar ve ir. artan yatırım sonucunda GSYİH da büyüyecekt Fiyatlar artarsa, faiz oranları da artar bu da GSYİH'nın küçülmesi anlamına gelir. Bu noktaya gelmiş oluruz. Sonuncusu ise döviz ve ihracat ile ilgiliydi. Genel fiyat seviyesi düşerse, faiz oranları azaldığı gibi o ülkede ürünlerin fiyatları da düşecektir. Böylece daha fazla net ihracatımız olacaktır. Bir kez daha, fiyatlar düşer, GSYİH yükselir; fiyatlar yükselir GSYİH düşer. Bunların hepsi aşağı eğimli toplam talep eğrisini açıklamaya yönelik olası teoriler veya gerekçeler. Bu videoda göstermek istediğim ise, -diğer tüm koşullar sabitken- toplam talep eğrisinin yer değiştirmesine nelerin sebep olabileceği. Ve bu kaymaya nasıl sebep olacağı. Olası sebepleri anlamak için, GSYİH 'yı oluşturan tüm bileşenleri düşünmemiz gerekiyor. Hatırlıyor olabilirsiniz, -"Y" GSYİH için yazdığımız değişken. Ve bu Tüketim + Yatırım + Devlet Harcaması + Net İhracat'a eşit Bu, toplam talep eğrisinin yer değiştirmesine sebep olacak şeyleri gözlemlemek için oldukça iyi bir yöntem. Öncelikle tüketimden bahsedelim. Tüketimin artmasına sebep olacak bazı etmenler var. Mesela vergi kesintisi bunlardan bir tanesi olabilir. Vergi kesintiniz var fakat bunu karşılayan devlet harcamaları kesintisi yok. Esasında devlet zaten elindeki tüm parayı harcıyorsa, bu vergi kesintisinin gerçekleşebilmesi için muhtemelen borçlanacaktır. Ama bu vergi kesinti ile birden insanların cebinde daha fazla para olacaktır, böylece daha fazla talepte bulunabilecekler ve bu da tüketimin artmasına sebep olacaktır. Bu da toplam üretkenlik ya da toplam talebin artmasına sebep olur. Tüketiciler için böyle bir vergi kesintisi olduğunda bu, bu toplam talep eğrisini sağa kaydıracaktır. Verilen herhangi bir fiyatta insanlar daha fazla talepte bulunacaklardır. Aynı şekilde eğer vergilerde bir artış olursa, ve aynı zamanda hükümet harcamalarında artış olmazsa, toplam talep diğer yönde yer değiştirecektir. Yani vergi kesintisi ile sağa kayarken, vergi artışı ile -diğer tüm koşullar sabitse ve bu modele inanıyorsanız, sola kayacaktır. Aynı şekilde, yatırımlar. Diyelim ki hükümet birden tüm şirketlerin yatırım borçlarını silmeye karar veriyor. Ya da bu seneki yatırımlarda vergi teşviği olsun. Yani bir şekilde yatırımın artacağı durumlar oldu diyelim. Ya da direk doğal yollarla, yeni keşfedilmiş bir sanayi ya da insanların yatırım yapacağı yeni bir kaynak bulunmuş olabilir. Bir kez daha, bu da toplam talebin artmasına sebep olur. Üçüncü parçada ise doğrudan hükümet var. Hükümet bir gün -zaten sahip olduğu tüm parayı veya sahip olduğundan fazlasını harcadıklarını varsayalım- daha fazla para harcayabilmek için daha da fazla borca gireceğiz diyebilir. Eğer devlet harcamaları artarsa, bu da talep eğrisinin sağa kaymasına sebep olur. Diğer tüm koşullar sabitken devlet harcamaları azalırsa, bu da talep eğrisinin sola doğru yer değiştirmesine sebep olur. Son olarak, bunu zaten tahmin edebileceğinizi düşünüyorum, Herhangi bir sebeple, ülkemiz birden dünyanın geri kalanının gerçekten istediği, kendileri üretemedikleri için yüksek talepte bulundukları ürün ve hizmetler üretmeye başlamış olsun. Net ihracat artacaktır, eğer net ihracat artarsa bu diğer ülkelerden daha fazla insan bizim ürün ve hizmetlerimizi satın alıyor demektir. Ve bu da toplam talebin artmasına sebep olur Dİğer taraftan insanlarımız birden, "Hey, kendi ürettiğimiz ürünleri almak istemiyoruz, okyanusun diğer tarafındaki ülkelerden satın alacağız" derlerse bu da toplam talebin azalmasına neden olur. Sonuçta toplam talep eğrisinin nasıl yer değiştirdiğine bakarken, yapmanız gereken yalnızca GSYİH 'nın bileşenlerini düşünmek. Ve makro düzeyde hangi farklı etmenlerin bu bileşenleri değiştirebileceğini anlamak. İşte bunlar size verilen bir fiyat seviyesinde toplam talep eğrisinin sağa ya da sola kayacağını gösterecektir.