Alım opsiyonları için kar/zarar grafiği oluşturulması

Bir opsiyonun, veya bir opsiyon grubunun veya başka menkul kıymetlerle bağlantılı olan opsiyonların opsiyon vadesindeki değerini gösteren grafiğe 'kar/zarar grafiği' diyoruz. Pay-off diagram dendiğini de duyabilirsiniz. Burada iki farklı grafik hazırladım. Opsiyonun bağlı olduğu hisse senedinin fiyatını göz önüne alarak tablolarımızı oluşturacağız. İki grafik var, bunlardan birisi ders kitaplarında karşılaşacağınız türden, diğeri ise opsiyon alım/satımı ile uğraşanların kullandıkları versiyon. İki grafik birbirine oldukça benziyor. Ama buradaki, vadede opsiyonun net değerine bakarken, diğeri ise kar/zararı inceliyor. Yani bunda opsiyonu almak için ödediğiniz tutarı da görüyorsunuz. Bu ise sadece opsiyonun değerini gösteriyor. Evet, grafiklerimizin ne anlama geldiğini açıkladık. Şimdi örneğimize geçelim. ABCD şirketimiz var, ve bu şirketin hisse senedi borsada şu an 50 TL'den işlem görüyor. İşleme koyma fiyatı 50 TL olan bir alım opsiyonu var, bu opsiyonun fiyatı 10 TL. İşleme koyma fiyatı yerine uygulama fiyatı veya "strike price" dendiğini de duyabilirsiniz. Opsiyon 10 TL'den işlem görüyor. Bu opsiyonun Amerikan tipi olduğunu varsayalım, yani bu opsiyonu satın alan kişi, vadeye kadar vadesine kadar ABCD şirketinin hisse senedini 50 TL'den satın alma hakkını elde edecek. İsterse satın alacak, satın alma zorunluğu yok zira prim ödeyerek bu opsiyonu satın aldı. Tabii bu arada avrupa tipi opsiyonu da bir hatırlayalım. Eğer bahsettiğimiz opsiyon Amerikan değil de Avrupa tipi opsiyon olsaydı, opsiyonu alan kişi sahip olduğu hakkı sadece işlem vadesinde kullanabilecekti. Bu opsiyonun vadedeki değeri nedir? Burası vadedeki değer. Eğer opsiyon vadesinde hisse senedinin fiyatı 50 TL'nin altında ise, alım opsiyonunu elinde tutan yatırımcı opsiyonun kendisine verdiği hakkı kullanmayacak. Yani bu durumda opsiyon değersiz olacak. Opsiyonu kullanmak için bir sebep yok, yani opsiyon değersiz. Eğer alım opsiyonuna söz konusu olan hisse senedinin fiyatı 50 TL'nin altında ise, alım opsiyonunuzu kullanmazsınız. Hemen araya sıkıştırayım, opsiyona söz konusu olan hisse senedine 'underlying stock' dendiğini de duyabilirsiniz. Ama eğer ilgili hisse senedinin fiyatı 51 lira ise 51 lira ise, alım opsiyonunuzu kullanmak istersiniz. Zira sizin 50 TL'den satın alma hakkınız var, ve aldığınızı gidip piyasada 51 TL'den satabileceksiniz. Yani opsiyonunuzun değeri 1 TL. Ve eğer alım opsiyonunuza söz konusu olan hisse senedi piyasada 60 TL'den işlem görüyorsa bu durumda alım opsiyonunuzun değeri 10 TL'dir. Çünkü hisseyi 50 tL'den alıp hemen 60 TL'ye satabileceksiniz. Söz konusu hisse senedinin fiyatı 60 TL ise, alım opsiyonunuzun değeri 10 lira. Yani kazanç tablomuz böyle gözükecek. Hissenin fiyatı 50 TL'nin altındayken alım opsiyonunuz değersiz, fiyat 50 tl'nin üstüne çıktığında bir anda değerleniyor. Eğer bunu kar zararı gösteren grafikte göstermek istersek, alım opsiyonunu satın almak için ödediğiniz bedeli de hesaplamaya katmanız gerekecek. Burada da fiyat 50 TL'nin altındayken alım opsiyonunuzu kullanmak istemeyeceksiniz zaten kim piyasa fiyatı 50 TL'nin altında olan bir şeyi satın almak için 50 TL ödemek ister ki? Şimdi diyeceksiniz ki, ben bu opsiyonu satın almak için 10 TL ödemiştim, bu noktada 10 TL zararda oluyorum? Haklısınız, hissenin fiyatının 50 TL olduğu noktaya kadar zararınız 10 lira zararınız bu kadar opsiyon primi kadar içeridesiniz. Opsiyon primi olarak 10 TL ödediniz, ama opsiyonunuzu kullanmıyorsunuz. Hissenin fiyatı 50 TL'nin üzerine yükselmeye başladığında bir süre daha zarardasınız çünkü hala opsiyonu satın almak için ödemiş olduğunuz primi kurtaramadınız. Fiyat 60 TL'ye yükselene kadar durumunuz bu zarardasınız. Hissenin fiyatı 60 TL olduğunda, opsiyonun size vermiş olduğu alım hakkınızı kullanmak konusunda nötr durumdasınız. Zira opsiyonunuzu kulllanırsanız hisse senedini 50 TL'den alacaksınız, piyasada 60 TL'den satacaksınız arada 10 TL kar edeceksiniz ki bu da tam opsiyonu almak için ödemiş olduğunuz tutar. değil mi? Opsiyon primi olarak 10 TL ödemiştiniz. Fiyat 60 TL iken başabaş noktasındasınız. Ve opsiyona sözkonusu olan hisse senedinin piayasa fiyatı 60 TL'nin üzerine yükseldiğinde, bir anda karlı duruma geçiyorsunuz. Bu geri ödeme tabloları değişik bakış açılarına sahipler, amaher ikisi de doğru. Buradaki, opsiyonun değerini gösteriyor, bu ise opsiyonu satın alırken ödemiş olduğunuz primi de göz önünde bulunduruyor.