If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *.kastatic.org ve *.kasandbox.org adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Ana içerik

Etik: Kanıtın Aksi Yönde Söz Vermek #1

Orijinal Wi-Phi (Kablosuz Felsefe) videosunda Berislav Marušić (Brandeis Üniversitesi), zor konularda sözlerin nasıl verildiğinden bahsediyor, örneğin hayatının geri kalanını tek bir kişiyle geçirme kararı gibi. Marušić'e göre bu tür sözler felsefi bir sorun teşkil ediyor: Kişi, sözünü tutacağına inanmıyorsa aslında samimiyetsiz bir şekilde söz vermiş oluyor. İnanıyorsa da, aslında mantıksız bir şekilde söz vermiş oluyor. Videoda bu sorunun nasıl ortaya çıktığını ve beş olası çözüm önerisini işliyoruz.

Tartışmaya katılmak ister misiniz?

Henüz gönderi yok.
İngilizce biliyor musunuz? Khan Academy'nin İngilizce sitesinde neler olduğunu görmek için buraya tıklayın.

Video açıklaması

Yok yok Merhaba Bugün size orijinal İbrahim değiş Üniversitesi'nde felsefe dersleri veren birisi lavları seçti tarafından hazırlanan Bir videoyu anlatacağız ve bugün çoğu kişinin hayatlarının bir noktasında karşılaştığı bir sorundan bahsedeceğiz çözüm üzü yerine getirmeme ihtimaline dair Kanıt ımız olsada Sorumlu bir şekilde o şeyi yapmak için gerçekten söz verebilir miyiz Örneğin hayatınızın Geri kalanını tek bir kişiyle geçireceğinize dair söz verdiğiniz varsayalım Bu sözü tutmanın Bazı günler oldukça zor olacağını hepimiz biliriz baştan çıkarıcı şeylere karşı sabretmem iz gerektiğini de biliriz hatta bizim gibi olan pek çok insanın bu tarz bir sözü tutamadıkları da biliriz bunun için ülkemizdeki boşanma oranlarına bakabilirsiniz her şeye rağmen Sorumlu bir şekilde söz verebilir misiniz basit bir şekilde bir tek bu soruya hayır cevabını vermemiz gerekir Çünkü Elimizde bu sözü tutabileceğimiz e dair kanıtlar olduğuna inanırsak sözü verdiğimiz zaman samimiyetsiz demektir bir en nihayetinde hayatınızın Geri kalanını o kişiyle geçirmeye bileceğiniz e inanıyorsanız samimi bir şekilde bu konuda söz veremezsiniz sözümüzü gerçekten tutacağımız a inandığımız durumda da mantıksız düşünmüş oluruz Çünkü sonuç olarak bir şeyi yapamayacağımız a dair Kanıt varsa mantık çerçevesinde bunu yapamayacağımız a inanmamız gerekir yapacağımıza inanmayız mantıksal açıdan Bunu ancak belki veya büyük ihtimalle yapacağımız Aynana biliriz Bu da elimizdeki kanıta bağlıdır mesela elimizdeki kanıta göre sözümüzü tutmaya ihtimalini ancak yüzde seksen olduğunu düşünüyorsak ki bunun oldukça iyi bir yüzde olduğunu belirtmekte fayda var sözümüz ütü Bu tamamen inanmak mantıklı olacaktır yani elimizdeki kanıta rağmen o kanıtı gördüğümüz halde söz veriyorsak Aslında samimi davranmıyoruz demektir samimiyetsiz veya mantıksız olunca da söz verdiğimiz için karşımızdakini kandırmış oluruz Yani elimizde aksi yönde Kanıt olmasına rağmen bu kanıtlara baka baka Sorumlu bir şekilde söz veremeyiz demek istiyorum Ancak hayatımızı bir düşünün sürekli bu tarz sözler veriyoruz Öyle değil mi Hatta hayatta verdiğimiz en önemli sözlerden bazıları bu tarz sözler Buna örnek olarak hastalıkta ve sağlıkta diye başlayan evlilik yeminleri veya sigarayı bırakma yönündeki sözler verilebilir ben sorumlu olmadan Yani bir nevi sorumsuzca verdiğimiz Tüm bu sözleri kanıtın aksi yönde söz verme sorunu olarak adlandırıyoruz imkanı tın aksi yönde söz ver var Yani ortada bir kanıt olmasına rağmen onun aksi yönde sözler vermek aklınıza Bununla ilgili birkaç çözüm gelmiş olabilir bu çözüm önerilerinden 5'ine birlikte Bakalım Pek çok insanın ilk verdiği yanıt şu şekildedir kanıtın aksi yönde Sorumlu bir şekilde söz veremeyiz Ancak ve ancak bu şeyleri deneyeceğim bize dair söz verebiliriz ikinci çözüm yoluna göre samimi ile şekilde söz vermek bunu başaracağımıza inanmamızı gerektirmez buradaki tek gerekli olan buna niyet etmemiştir başaracağımıza inanmadan daha sözümüzü tutmaya niyet edebiliriz Örneğin hayatınızın Geri kalanını başkasıyla geçirmek size kesin kes mümkün gelmese de buna niyet edebilirsiniz 3. çözüm yoluna göre samimi şekilde söz verdiğimiz de bunu yapmaya karar vermiş oluruz ve buna karar verdiğimizde de bunu yapacağımıza dair özel bir bilgi sahibi oluruz bunu o gözlerin bilgisi veya Elizabeth enskog bunu ifadesiyle pratik bilgi diyebiliriz Örneğin dışarıda yemek yemeye karar verdiğinizde bu kadar sayesinde yemek için dışarı çıkacağınız gerçeğini kabul edersiniz o bilgisiz de var olmaya başlar Böylece Herhangi bir kanıta ihtiyacınız kalmaz ve Bilginiz de kanıta bağlı olmaz kararınıza dayalı olur benzer biçimde samimi de şekilde hayatınızın Geri kalanını biriyle geçireceğinize söz verdiğinizde Bunu yapacağınızı bilirsiniz ve bu bilgi de samimi olarak Verdiğiniz sözün ifade ettiği karara dayalı olur ancak çöz verdiğiniz şeyi yapacağınızı bilirseniz aksi yönde kanıta rağmen mantık çerçevesinde başarılı olacağınıza inanabilirsiniz dördüncü görüş ise katı bir şekilde kanıta rağmen asla söz verebileceğimizi savunur bu görüşe göre söz verme ile ilgili Kanatçı bir kısıtlama vardır sorumluluk olarak bir şey yapmaya Söz vermek için bunu gerçekten Yapı o hızı tahmin edebiliyor olmamız gerekir Bu sözümüzü yerine getiremeyen bileceğimiz e dair Kanıt olduğunda da Sorumlu bir şekilde söz vermemiz mümkün olmaz Bu da aslında evlilik öncesi verilen çoğu sözün sorunsuz bir şekilde verildiğine işaret eder son olarak V görüş ise Kant'ın önermesin den ilham alır Kant'a göre özgürlük fikriyle hareket ederiz Bu da bizim elimizde olan meselelerle ilgili neyin mantıklı olduğuna kanıtın karar vermediği anlamına gelir Elimizde olan meseleleri göz önünde bulundurur Ken elimizdeki kanıtlara değil pratik sebeplere bakmak gerekir Çünkü sadece kanıtlar ne yapacağımızı belirleyemez Örneğin hayatınızın Geri kalanını bir kişiyle geçirip geçirmeye karar verirken neler olabileceğine dair kanıtlara değil o kişiye karşı duyduğunuz aşka ve ilişkinizin duasına bakmanız gerekir genel anlamda bir şey bizim elimizde olduğunda ne yapacağımızı tahmin etmeye çalışmalı aksine ne yapacağımıza karar vermeli bu zor bir şeye karar vermekte bizim için aslında mantıklı olabilir bu yüzden değer bir şey yapmak bizim elimizde ise ve bunu yapmak bizim için önemli ise bunu yapamayacağımız a dair elimizde Kanıt olmasına rağmen mantıksal açıdan bunu yapacağımıza İnana biliriz bu durumda Aslında ilk düşüncemizin neden hatalı olduğunu gösteriyor Böylece elimizde aksi yönde Kanıt olmasına rağmen söz verirken samimiyetsizliğin ve mantıksızlığı sebep olduğu ikilemden kurtulmuş oluyoruz kanıta rağmen söz verirken illaki sorumsuz olmamız gerekmez Çünkü eylemi gerçekleştiren özneler olarak bazı durumlarda mantıksal anlamda kanıtın aksi yönde düşünebiliriz ve inanabilirsiniz Örneğin birini gerçekten seviyorsanız mantıksal açıdan bu kişiyle hayatınızın Geri kalanını geçireceğinize inanabilirsiniz bu tahmin edemezsiniz de geçerli bir durumdur Bence bu görüşlerin hepsinin mantıklı tarafları var ancak sadece son görüşün savunulabilir olduğunu düşünüyorum Bir sonraki videoda neden ilk 4 görüşürüz reddedilmesi en yeni açıklamaya çalışacağım a